Ir al contenido

Urupampa pruwinsya

Wikipediamanta
(Urupampa pruwinsiya-manta pusampusqa)
Urupampa pruwinsya
Urupampa jisk'a suyu
Provincia de Urubamba
Willkamayu, Willka Qhichwa
Urupampa pruwinsya Wallqanqa
wallqanqa, Qusqu
wallqanqa, Qusqu
Unancha
Qusqu llaqtap unanchan
Qusqu llaqtap unanchan
.
Mama llaqta Piruw
Tinkurachina siwikuna
Uma llaqta Urupampa
Suyu Qusqu
Distritukuna 7
Simikuna qhichwa simi, kastilla simi
Runakuna 56 685 (inei 2007)
Runa ñit'inakuy - runa / km² ()
Hallka k'iti kanchar 1 439,43 km²
Hanaq kay 2 871 m
Kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi
Kuraka Luis Alberto Valcarcel Villegas
(2019 - 2022)
Karu rimay yupay
Pacha suyu UTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan [www.]
Kastilla simipi llika tiyanan muniurubamba.gob.pe
Qusqu suyup wamaninkuna

Urupampa pruwinsya (aymara simipi : Urupampa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Urubamba) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Urupampa llaqtam.

Urupampa - Qusqu: 60.00km - 76.20 km.

Kamasqa 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi.

Allpa saywachi

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Urupampa pruwinsyapiqa kay yurakunam wiñanku: [1]

Sobralia dichotoma, Machu Pikchu 2005
Masdevallia barlaeana
Phragmipedium caudatum, Machu Pikchu.
  • Hillurina yura rikch'aq ayllu Orchidaceae:
    • Anguloa virginalis
    • Bletia catenulata
    • Bletia mandonii
    • Cyrtopodium virens
    • Elleanthus aurantiacum
    • Epidendrum bambusiforme
    • Lycaste longipetala
    • Masdevallia amabilis
    • Masdevallia barlaeana
    • Masdevallia davisii
    • Masdevallia sp. nova
    • Masdevallia dudley
    • Walkanki Masdevallia veitchiana
    • Odontoglossum praestans
    • Oncidium zebrinum
    • Phragmipedium caudatum
    • Schomburgkia weberbaueriana
    • Munti hamanq'ay Sobralia dichotoma
    • Sobralia setigera
    • Stanhopea hasseloviana
    • Telipogon boissierianus
    • Telipogon bowmanni
    • Telipogon papilio
  • Cyatheaceae:
    • Cyathea caraccisanai
  • Anacardiaceae:
    • Mauria heterophylla
    • Mauria subserrata
  • Myrtaceae:
    • Myrcianthes indifferens
    • Myrcianthes oreophylla
    • Myrica pubescens
  • Intimpa yura rikch'aq ayllu Podocarpaceae:
    • Podocarpus glorneratus
    • Podocarpus oleifolius
    • Podocarpus rusby
    • Prumnopitys harmsiana

Pruwinsyapiqa kay uywakunam kawsanku: [2]

Mayu patu Merganetta armata
Leptasthenura xenothorax

Ñuñuqkuna:

Pisqukuna:

  • Ampelion stresemanni
  • Waychaw: Agriornis andicola
  • Waman: Falco peregrinus
  • Turpiña Fulica gigantea
  • Leptasthenura xenothorax
  • Mayu patu Merganetta armata
  • Nothoprocta tacsanowskii
  • Kuntur Vultur gryphus

Allpa yaku kawsaq:

  • Gastrotec Ochoai

Pulitika rakiy

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Qanchis distritunmi kan.

Distritu Runakuna(2007)[3] Uma llaqta Kuraka
Chinchiru 9 422 Chinchiru Humberto Huaman Auccapuma
Machu Pikchu 5 286 Machu Pikchu Edgar Domingo Miranda
Maras 6 258 Maras Eriberto Quispe Tito
Ullantaytampu 9 851 Ullantaytampu Wilfredo Baca Sequeiros
Urupampa 17 787 Urupampa Luis Alberto Valcarcel Villegas
Wayllapampa 4 980 Wayllapampa Segundo Fortunato Lopez Quispe
Yukay 3 101 Yukay Juvenal Duran Espinoza

Urupampa pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku.

Distritu Kastilla simita rimaqkuna /1 % Indihina simita rimaqkuna /1, /2 %
Chinchiru 1,401 16.5 7,072 83.1
Machu Pikchu 3,327 68.0 1,121 22.9
Maras 1,099 19.5 4,539 80.4
Ullantaytampu 3,308 37.9 5,188 59.4
Urupampa 10,100 63.0 5,867 36.6
Wayllapampa 2,235 49.2 2,293 50.5
Yukay 1,909 67.7 828 29.4
Llapan 23,379 45.7 26,908 52.6

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu: [4]

Qhatu, Chinchiru llaqta
Intiwatana, Machu Pikchu, Urupampa pruwinsya

Pruwinsyapi paqarisqa

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Mateo Pumaqhawa

Mateo Pumaqhawa paqarimurqa Chinchiru llaqtapi, Urupampa pruwinsyapi, 21 ñiqin tarpuy killapi 1740 watapi.

Kaypipas qhaway

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Willay pukyukuna

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
  1. www.parkswatch.org / Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu (inlish simipi)
  2. www.parkswatch.org / Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu (inlish simipi)
  3. www.inei.gob.pe
  4. www.inei.gob.pe/ (2007)

Hawa t'inkikuna

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Wallqanqa (Qusqu) Qusqu suyu Unancha (Qusqu)
Uma llaqta: Qusqu
Puruwinsiyakuna: AntaAqumayuK'anasKhallkaKiskachayKillapampaParuruPawqartampuQanchiQispiqanchiQusquUrupampa
Amachasqa sallqa suyukuna: Machiqinqa ayllu llaqta risirwaMachu Pikchu willkachasqa ñawpa suyuManu mamallaqta parkiMegantoni mamallaqta willkachasqaUtishi mamallaqta parki
Urqukuna: AkichwaAlqamarinayuqAmruqaAnqasquchaApu QañakwayApuy PadreyocAwsanqatiAwsanqati (Sayapata)AyakachiBonantaChakiriyuqChawpimayuChikunChimpullaChinchinaChuqisapraChukitakarpuChumpiCh'uñunaGrau‎HalanikunaHalanqumaHapu PuntaHatun AllpapataHatun UmaHatunkampaHatunñanu PuntaIskina IskupitaniKampallaKimsachataKisuq'ipinaKiswarKunkaKuntur IkiñaKunturqutaKunturwachanaMarkuniMilluMuskayaMuyuqNinaparaquPachantaPadreyocPalkayPantaPantipataPitusiray‎Puka PukaPuka PuntaPumanutaPumasilluPumawank'aQ'umirquchaQallanqatiQhapaqsayaQillqa (Qusqu)Qiluqanuqa‎ • Qullpa AnantaQullqiQullqip'unquQuriwayrachinaQuyllurpuñunaQuysupakanaSaksarayuqSallqantaySallqantay (Qispiqanchi)San BraulioSanta KatalinaSasawiniSawasiraySinaqaraSuqchupampa SurayTakusiriTukarwayUqhupampaWalawantayWamantayWaqay WillkaWasaquchaWayanayWaykintaniWayna PikchuWayruru PunkuWila JaqhiWillka WiqiWisk'achaniYanaqaqaYana UrquYayamari - Wallakuna: Willkanuta wallaWillkapampa wallaRaya wallaUrupampa walla
Quchakuna: Amayani quchaAqupiya quchaAsnaquchaLankilayuLukri quchaPampamarka quchaPichqaquchaPiuray quchaPumaqanchi quchaQ'illuquchaSinkrinaquchaSiwinaquchaUrqus quchaWakarpayWaypu quchaYanaqucha
Mayukuna: Apurimaq mayuInampari mayuPinchimurumayuWillkamayu
Runa llaqtakuna: AmarakaeriAshaninkaK'anaMachiqinqaPiruQhichwaQhichwaQ'irusYurakari
Qusqu suyupi rimaykuna: ashaninkaarawakaharakmbetkastillamachiqinqaqhichwa
Mawk'a llaqtakuna: ChinchiruChuqik'irawHuch'uy QusquMachu PikchuMurayMuyuqmarkaQ'inquQurikanchaRaqch'iRusaspataSaksaywamanTampumach'ayTarawasiTipunWamanmarkaWayna PikchuWillkapampaÑusta Hisp'ana
Wallqanqa (Piruw) Suyukuna (Piruw) Unancha (Piruw)
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Urupampa_pruwinsya&oldid=667719" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)