K'anas puruwinsiya
(K'anas pruwinsya-manta pusampusqa)
| ||
|---|---|---|
| ||
| Apurimaq mayu Qiswa chakawan, Q'iwi distritupi | ||
| Saywitu | Wallqanqa | |
 | ||
 | ||
| Unancha | ||
 | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Piruw
| |
| Tinkurachina siwikuna | ||
| Uma llaqta | Yanawqa | |
| Suyu | Qusqu suyu | |
| Thisritukuna | 8 | |
| Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi | |
| Runakuna | 42 368 () | |
| Runa ñit'inakuy | 20,1 runa / km² () | |
| Hallka k'iti kanchar | 2.103,76 km² | |
| Hanaq kay | - m | |
| Kamasqa wata | 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1834 watapi | |
| Kuraka | Pablo César Chaiña Carpio (2019-2022) | |
| Karu rimay yupay | ||
| Pacha suyu | UTC-5 | |
| Llika tiyanan | [www.] | |
| Qusqu suyup wamaninkuna | ||
| ||
K'anas (aymara simipi: K'anas jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Canas) nisqaqa Qusqu suyupi (Piruwpi) huk puruwinsiyam. Uma llaqtanqa Yanawqa llaqtam.
Wiñay kawsay[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Kamasqa 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1834 watapi.
Allpa saywachi[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- Urqukuna: Yana Urqu
- Mayukuna: Apurimaq mayu - Qullamayu - Hercca - Huacrahuachos - Jaruma - Laramani - Payachuma
- Quchakuna:: Lankilayu qucha (Lanki thisritupi) - Pampamarka qucha - Quchapata
- Sallqa suyukuna: Qhichwa - Suni - Puna
Pulitika rakiy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
K'anas puruwinsiyapiqa pusaq distritum.
| Thisritu | Uma llaqta | Kuraka |
|---|---|---|
| Chiqa | Chiqa | Pablo Cesar Chaiña Carpio |
| Kunturkanki | Samay llaqta (El Descanso) | Valerio Pacuala Huillca |
| Lanki | Lanki | Dimas Braulio Esquivel Caballero |
| Layu | Layu | Daniel Praxides Quispe Alanocca |
| Pampamarka | Pampamarka | Eberardo Teheran Ayala |
| Q'iwi | Q'iwi | Hilario Callo Tapia |
| Tupaq Amaru | Tunka Suka | Honorato Tito Quispe |
| Yanawqa | Yanawqa | Juan Francisco Melendez Nina |
Wiñay kawsay[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Ñawpa pacha chay k'itipiqa K'ana runakunap mama llaqtansi karqan. Chay K'ana runakunaqa Qanchi runakunawan Pachakutiq Inka Yupankiwanpas 1438 watapi Yawarpampa nisqapi Chanka runakunatas atirqan.
Runakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- Andrés Alencastre Gutiérrez (Killku Warak'a, 1909-1984), qhichwa qillqaq
Simikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.
| Thisritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
|---|---|---|---|---|
| Chiqa | 51 | 1.0 | 5,147 | 98.9 |
| Kunturkanki | 486 | 9.9 | 4,428 | 90.0 |
| Lanki | 374 | 16.0 | 1,961 | 83.8 |
| Layu | 466 | 8.5 | 4,992 | 91.4 |
| Pampamarka | 218 | 12.0 | 1,602 | 88.0 |
| Q'iwi | 59 | 2.1 | 2,784 | 97.8 |
| Tupaq Amaru | 39 | 1.5 | 2,580 | 98.2 |
| Yanawqa | 870 | 10.2 | 7,660 | 89.7 |
| Llapan | 2,563 | 7.6 | 31,154 | 92.3 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu:[1]
Karu puriy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- Qiswa chaka (Q'iwi distritupi)
- San Juan Apóstol inlisya (Yanawqapi)
- Ccarañahui mach'aykun (Yanawqa distritupi)
- San Felipe Apóstol de Tunka Suka inlisya (Tupaq Amaru distritupi)
- Inlisya (Pampamarkapi)
- Lankilayu qucha (Lanki distritupi)
- Inlisya (Lankipi)
- Chaka (Lankipi)
Kaypipas qhaway[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Willay pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Hawa t'inkikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
.svg){kind=small}
|
Suyukuna (Piruw) |
|
|---|---|---|
| Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |