Machu Pikchu

Wikipediamanta
Machu Pikchu
UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin
Machu Pikchu
Mama llaqta Piruw
Tinkurachina siwikuna 13°09′47″S, 72°32′44″O
Laya Yachay tarpuy
/ Sallqa pacha
Akllanasqa watapi 1983
Kritiryukuna i, iii, vii, ix
Llika tiyanan
Machu Pikchu (Wayna Pikchumanta rikusqa)

Machu Pikchu icha Machupíkchu [1] icha Patallaqta[2] nisqaqa (QSHKS qillqaypi: Machu Piqchu icha Machu Pijchu), Piruwpi, Qusqu suyupi kaq mawk'a llaqtam, Inkakunap qhipaq pukaranmi karqan.

Hacha hacha sumaqkay rankachikuqyuq, Machupíkchu pukara [3] tiyaykan hatikasa Qosqo chawpi Antikunapi. Kaykan 2.430 t. q. s. h. [4]. Qusqu (Qosqo) [5] llaqtamantaqa 70 km. [6] karum.

Manam hayk'appas Ispañamanta awqakuna chay llaqtata tarirqaptinku, chinkaykurqan. 1911 watapi USA-manta wiñay kawsay yachaqmi, Hiram Bingham, tarirqan; llapan Pacha runakuna musyananpaq. Kunanqa tukuy tiksi muyumanta Piruwman hamuykuq karu puriqkunap lliwmanta aswan watukusqanmi llaqta.

1986 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan.

2007 watapi 7 ñiqin anta situwa killapi p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Machu Pikchutaqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan.

Saywitukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kaypipas qhaway[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Piruw):

Pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  1. Lira y Mejía: Diccionario quechua -castellano (2008) URP, Lima.
  2. «Machu Picchu se llamaba Patallaqta: Una historiadora basa en un documento del siglo XVI el descubrimiento del primer nombre de la ciudad inca», El País, 2012-03-19.
  3. Escritura de Mario Mejía en Diccionario quechua castellano ISBN 978-9972-236-70-9
  4. Tatkikuna qucha s'iqin hananpi.
  5. Qheswa-español-qheswa / Simi taqe; Qosqo - Perú, 1995
  6. 1 km = huk waranqa tatkikuna

Hawa t'inkikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Piruwpi mawk'a llaqtakuna Piruwpa unanchan

Akaray - Aramu Muru Punku‎ - Aspero - Bandurria llaqta - Buena Vista - Caniche - Carajía - Caral - Chan Chan - Chankillu - Chinchiru - Chuqik'iraw - Chuya - Cutimbo - El Brujo - Garagay - Gran Pajáten - Gran Saposoa - Hatun Qillqapampa - Hatun Wilaya - Huch'uy Qusqu - Inka Uyu - Inkawasi (Ayakuchu) - Inkawasi (Kañiti pruwinsya) - Intipata - Inti Wak'a - Jisk'airumuqu - Kalasaya - Kantamarka - Kashamarkilla - K'anamarka - Killa Wak'a - Kitarawaqachiqpa mach'aynin - Kiyaqa qaqa siq'ikuna - Kuélap - Kumpi Mayu - Kunturwasi qhapana - La Centinela - La Galgada - Llaqtapata - Machu Pikchu - Mankumarka - Markawamachuku - Miculla - Miraflores - Muray - Muyuqmarka - Ñust'a Hisp'ana / Yuraq Rumi - Pachakamaq - Paramunqa - P'isaq - Pikillaqta - Piki Mach'ay - Piruru - Puka Pukara - Pukatampu - Pañamarka - Phuyupatamarka‎ - Pumaqucha / Intiwatana - Puruchuku - Pusharu‎ - Q'inqu - Qhawachi - Qulu Qulu - Qurikancha - Quriwayrachina - Raqch'i - Rumiqullqa - Runkuraq'ay‎ - Saksaywaman - San Borja Wak'a - Saywiti - Sechín - Sillustani - Sipán - Sondor - Tampu Mach'ay - Tarawasi - Tipun - Trinchira pukara - Tukumi chuntukuna - Tukipala mach'ay - Tunanmarka - Tunay Kassa - Uchkus Inkañan - Ullantaytampu - Ukira - Utusku qhawanachakuna - Wak'a Pukllana - Wallamarka Wak'a - Wamanmarka - Wantar Chawin - Wanuku Pampa - Wañusqakunap llaqtan - Wari - Wariwillka - Wayna Pikchu -Willka Qhichwa - Willkapampa - Willkawaman - Willkawasi - Wiñay Wayna - Wiraquchapampa - Witkus / Rusaspata

"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Machu_Pikchu&oldid=631631" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)