Aqumayu pruwinsya nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin
aSin resumen de edición |
Sin resumen de edición |
||
Siq'i 41: | Siq'i 41: | ||
| [[Simi]]kuna || [[qhichwa simi]], [[kastilla simi]] |
| [[Simi]]kuna || [[qhichwa simi]], [[kastilla simi]] |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| [[Runa]]kuna || 27 |
| [[Runa]]kuna || 27 357 ''<small>(''inei'' 2007)</small>'' |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| [[Runa ñit'inakuy]]|| - runa / km² ''<small>()</small>'' |
| [[Runa ñit'inakuy]]|| - runa / km² ''<small>()</small>'' |
||
Siq'i 49: | Siq'i 49: | ||
| Hanaq kay || - m |
| Hanaq kay || - m |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| Kamasqa wata || |
| Kamasqa wata || {{Pun|21|6|1825}} |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| [[Kuraka]] || |
| [[Kuraka]] || Alejandro Pumachapi Sutta<br><small>(2019-2022)</small> |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
Siq'i 71: | Siq'i 71: | ||
|} |
|} |
||
'''Aqumayu pruwinsya''' ([[kastilla simi]]pi: ''Provincia de Acomayo'') nisqaqa [[Qusqu suyu]]pi, [[Piruw]] mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa [[Aqumayu llaqta]]m. |
'''Aqumayu pruwinsya''' ([[kastilla simi]]pi: ''Provincia de Acomayo'') nisqaqa [[Qusqu suyu]]pi, [[Piruw]] mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa [[Aqumayu llaqta]]m. |
||
== Wiñay kawsay == |
|||
Kamasqa {{Pun|21|6|1825}}. |
|||
== Allpa saywachi == |
== Allpa saywachi == |
||
'''[[:Katiguriya:Piruwpi sallqa suyu|Sallqa suyu]]kuna:''' [[Qhichwa suyu|Qhichwa]], [[Suni suyu|Suni]] ([[Javier Pulgar Vidal]]) |
'''[[:Katiguriya:Piruwpi sallqa suyu|Sallqa suyu]]kuna:''' [[Qhichwa suyu|Qhichwa]], [[Suni suyu|Suni]] ([[Javier Pulgar Vidal]]) |
||
Siq'i 209: | Siq'i 212: | ||
== Pruwinsyapi paqarisqa == |
== Pruwinsyapi paqarisqa == |
||
== Kaypipas qhaway == |
== Kaypipas qhaway == |
||
* [[Qusqu]] |
|||
== Pukyukuna == |
|||
== Willay pukyukuna == |
|||
<references/> |
<references/> |
||
== Hawa t'inkikuna == |
== Hawa t'inkikuna == |
17:03 7 mar 2019-pa llamk'apusqan
| ||
---|---|---|
Qusqu, Qusqu suyup uma llaqtan | ||
Saywitu | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Piruw | |
Tinkurachina siwikuna | ||
Uma llaqta | Aqumayu llaqta | |
Suyu | Qusqu suyu | |
Distritukuna | 7 | |
Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi | |
Runakuna | 27 357 (inei 2007) | |
Runa ñit'inakuy | - runa / km² () | |
Hallka k'iti kanchar | 948,22 km² | |
Hanaq kay | - m | |
Kamasqa wata | 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi | |
Kuraka | Alejandro Pumachapi Sutta (2019-2022) | |
Karu rimay yupay | ||
Pacha suyu | UTC-5 | |
Qhichwa simipi lika tiyanan | [www.] | |
Kastilla simipi lika tiyanan | [www.] | |
Qusqu suyup wamaninkuna | ||
Aqumayu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Acomayo) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Aqumayu llaqtam.
Wiñay kawsay
Kamasqa 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi.
Allpa saywachi
Sallqa suyukuna: Qhichwa, Suni (Javier Pulgar Vidal)
Quchakuna: Aqumayu pruwinsyapiqa tawa aswan hatun qucham:
- Hawa Qucha (Aqupiya llaqta ñiqpi)
- Pampamarka quchawan Asnaqucha (Musuqllaqta ñiqpi)
- Ukhu Qucha (Pumaqanchi llaqta ñiqpi)
Uchuy quchakuna: Maqpi (Umacha), Waywaqucha (Aqumayu), Yanaqucha (Musuqllaqta) Qiwaqucha (Pumaqanchi), Hurinuqucha, Tiktiqucha (Aqupiya), Chinaqucha (Hembra), Machu Sankarara;
Mayukuna: Apurimaq mayu - Aqumayu - Kachimayu - Marpamayu - Wililli
Uchuy mayukuna: Qullqamach'ay (Aqumayu distritu), Q'intir (Sankarara), Waqar, K'ayasqmayu (Llaqtapampa), Chakamayu (Taqtabamba), Q'aqawa (Santo Domingo), Qaywa, Pumaqanchi (Pumaqanchi), Unusi, Mayusa, Tikuna (Ch'usiqani)
Pulitika rakiy
Aqumayu pruwinsyapiqa qanchis distritum.
Distritu | Runakuna (2007) [1] | Uma llaqta |
---|---|---|
Aqumayu | 5.380 | Aqumayu |
Aqupiya | 2.557 | Aqupiya |
Aqus | 2.545 | Aqus |
Musuqllaqta | 1.864 | Musuqllaqta |
Pumaqanchi | 8.340 | Pumaqanchi |
Runtukan | 2.918 | Runtukan |
Sankarara | 3.753 | Sankarara |
Pumaqanchi distrituqa aswan hatun distritum Qusqu suyupi.
Runakuna
Aqumayu pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku.
Simikuna
Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.
Distritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
---|---|---|---|---|
Aqumayu | 1,161 | 24.7 | 3,537 | 75.3 |
Aqupiya | 181 | 8.0 | 2,087 | 92.0 |
Aqus | 245 | 10.8 | 2,028 | 89.0 |
Musuqllaqta | 165 | 9.9 | 1,494 | 90.1 |
Pumaqanchi | 658 | 9.2 | 6,505 | 90.7 |
Runtukan | 46 | 1.8 | 2,552 | 97.4 |
Sankarara | 357 | 10.8 | 2,937 | 88.8 |
Llapan | 2,813 | 11.7 | 21,140 | 88.1 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [2]
Karu puriy
- Waqrapukara (Musuqllaqta distritupi)
Yachachiy
Pumaqanchi llaqtapim kan yachay wasikunapas.
Pruwinsyapi paqarisqa
Kaypipas qhaway
Willay pukyukuna
Hawa t'inkikuna
- Saywitu: Qusqu suyu
- Aqumayu pruwinsyapi allpa llamk'ay (kastilla simipi)
Suyukuna (Piruw) | ||
---|---|---|
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |