Aqumayu pruwinsya nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin
a Rurana antacha Yapasqa: ay:Aqumayu jisk'a suyu |
aSin resumen de edición |
||
Siq'i 4: | Siq'i 4: | ||
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" |
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" |
||
|- bgcolor="#458B00" |
|- bgcolor="#458B00" |
||
| <font size="+0 |
| <font size="+0" color="white">'''Aqumayu pruwinsya <br/> <small> Aqumayu jisk'a suyu </small> <br/> <small> Provincia de Acomayo </small> '''</font> |
||
|} |
|} |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
Siq'i 61: | Siq'i 61: | ||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| [[Kastilla simi]]pi lika tiyanan|| [www.] |
| [[Kastilla simi]]pi lika tiyanan|| [www.] |
||
|- |
|||
|- align="center" |
|||
!colspan="2" align="center" bgcolor="#458B00" style="text-align:center; font-size:larger; | <font color=white>'''Qusqu suyup wamaninkuna''' |
|||
|- |
|||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|||
! colspan="2" align="center" | [[Rikcha:División Politica del Cusco.jpg|290px|]] |
|||
|- |
|- |
||
! colspan="2" | |
! colspan="2" | |
||
Siq'i 81: | Siq'i 87: | ||
Uchuy mayukuna: Qullqamach'ay (Aqumayu distritu), Q'intir ([[Sankarara distritu|Sankarara]]), Waqar, K'ayasqmayu (Llaqtapampa), Chakamayu (Taqtabamba), Q'aqawa (Santo Domingo), Qaywa, Pumaqanchi (Pumaqanchi), Unusi, Mayusa, Tikuna (Ch'usiqani) |
Uchuy mayukuna: Qullqamach'ay (Aqumayu distritu), Q'intir ([[Sankarara distritu|Sankarara]]), Waqar, K'ayasqmayu (Llaqtapampa), Chakamayu (Taqtabamba), Q'aqawa (Santo Domingo), Qaywa, Pumaqanchi (Pumaqanchi), Unusi, Mayusa, Tikuna (Ch'usiqani) |
||
== Chiriqunuy == |
|||
== Flora Faunapas == |
|||
==Pulitika rakiy== |
==Pulitika rakiy== |
||
Aqumayu pruwinsyapiqa qanchis distritum. |
Aqumayu pruwinsyapiqa qanchis distritum. |
||
Siq'i 124: | Siq'i 128: | ||
Pumaqanchi distrituqa aswan hatun distritum [[Qusqu suyu]]pi. |
Pumaqanchi distrituqa aswan hatun distritum [[Qusqu suyu]]pi. |
||
== Wiñay kawsay == |
|||
== Runakuna == |
== Runakuna == |
||
Aqumayu pruwinsyapiqa aswanta [[Qhichwa runa]]kunam tiyanku. |
Aqumayu pruwinsyapiqa aswanta [[Qhichwa runa]]kunam tiyanku. |
||
Siq'i 194: | Siq'i 198: | ||
<small> Pukyu: <ref> [http://www.inei.gob.pe/ www.inei.gob.pe/ (2007)] </ref> </small> |
<small> Pukyu: <ref> [http://www.inei.gob.pe/ www.inei.gob.pe/ (2007)] </ref> </small> |
||
== Musiku == |
|||
== Karu puriy == |
== Karu puriy == |
||
* Waqrapukara ([[Musuqllaqta distritu (Aqumayu)|Musuqllaqta distritupi]]) |
* Waqrapukara ([[Musuqllaqta distritu (Aqumayu)|Musuqllaqta distritupi]]) |
||
== Raymikuna == |
|||
== Yachay tarpuy == |
|||
== Yachachiy == |
== Yachachiy == |
||
* [[Wawa wasi]]kuna : |
* [[Wawa wasi]]kuna : |
||
Siq'i 205: | Siq'i 207: | ||
* [[Yachay suntur]]kuna: |
* [[Yachay suntur]]kuna: |
||
Pumaqanchi llaqtapim kan [[yachay wasi]]kunapas. |
Pumaqanchi llaqtapim kan [[yachay wasi]]kunapas. |
||
==Pruwinsyapi paqarisqa |
==Pruwinsyapi paqarisqa == |
||
== Apaykachana == |
|||
== Kaypipas qhaway == |
== Kaypipas qhaway == |
||
== Pukyukuna == |
== Pukyukuna == |
||
Siq'i 217: | Siq'i 218: | ||
{{Suyukuna (Piruw)}} |
{{Suyukuna (Piruw)}} |
||
[[Katiguriya:Pruwinsya (Piruw)]] |
[[Katiguriya:Pruwinsya (Piruw)]] |
||
[[Katiguriya:Pruwinsya (Qusqu suyu)]] |
[[Katiguriya:Pruwinsya (Qusqu suyu)]] |
08:00 7 awu 2011-pa llamk'apusqan
| ||
---|---|---|
Qusqu, Qusqu suyup uma llaqtan | ||
Saywitu | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Piruw | |
Tinkurachina siwikuna | ||
Uma llaqta | Aqumayu llaqta | |
Suyu | Qusqu suyu | |
Distritukuna | 7 | |
Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi | |
Runakuna | 27.357 (inei 2007) | |
Runa ñit'inakuy | - runa / km² () | |
Hallka k'iti kanchar | 948,22 km² | |
Hanaq kay | - m | |
Kamasqa wata | ||
Kuraka | Moises Ramos Villares | |
Karu rimay yupay | ||
Pacha suyu | UTC-5 | |
Qhichwa simipi lika tiyanan | [www.] | |
Kastilla simipi lika tiyanan | [www.] | |
Qusqu suyup wamaninkuna | ||
Aqumayu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Acomayo) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Aqumayu llaqtam.
Allpa saywachi
Sallqa suyukuna: Qhichwa, Suni (Javier Pulgar Vidal)
Quchakuna: Aqumayu pruwinsyapiqa tawa aswan hatun qucham:
- Aqupiya qucha (Aqupiya llaqta ñiqpi)
- Pampamarka quchawan Asnaqucha (Musuqllaqta ñiqpi)
- Pumaqanchi qucha (Pumaqanchi llaqta ñiqpi)
Uchuy quchakuna: Maqpi (Umacha), Waywaqucha (Aqumayu), Yanaqucha (Musuqllaqta) Qiwaqucha (Pumaqanchi), Hurinuqucha, Tiktiqucha (Aqupiya), Chinaqucha (Hembra), Machu Sankarara;
Mayukuna: Apurimaq mayu - Aqumayu - Kachimayu - Marpamayu - Wililli
Uchuy mayukuna: Qullqamach'ay (Aqumayu distritu), Q'intir (Sankarara), Waqar, K'ayasqmayu (Llaqtapampa), Chakamayu (Taqtabamba), Q'aqawa (Santo Domingo), Qaywa, Pumaqanchi (Pumaqanchi), Unusi, Mayusa, Tikuna (Ch'usiqani)
Pulitika rakiy
Aqumayu pruwinsyapiqa qanchis distritum.
Distritu | Runakuna (2007) [1] | Uma llaqta |
---|---|---|
Aqumayu | 5.380 | Aqumayu |
Aqupiya | 2.557 | Aqupiya |
Aqus | 2.545 | Aqus |
Musuqllaqta | 1.864 | Musuqllaqta |
Pumaqanchi | 8.340 | Pumaqanchi |
Runtukan | 2.918 | Runtukan |
Sankarara | 3.753 | Sankarara |
Pumaqanchi distrituqa aswan hatun distritum Qusqu suyupi.
Runakuna
Aqumayu pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku.
Simikuna
Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.
Distritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
---|---|---|---|---|
Aqumayu | 1,161 | 24.7 | 3,537 | 75.3 |
Aqupiya | 181 | 8.0 | 2,087 | 92.0 |
Aqus | 245 | 10.8 | 2,028 | 89.0 |
Musuqllaqta | 165 | 9.9 | 1,494 | 90.1 |
Pumaqanchi | 658 | 9.2 | 6,505 | 90.7 |
Runtukan | 46 | 1.8 | 2,552 | 97.4 |
Sankarara | 357 | 10.8 | 2,937 | 88.8 |
Llapan | 2,813 | 11.7 | 21,140 | 88.1 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [2]
Karu puriy
- Waqrapukara (Musuqllaqta distritupi)
Yachachiy
Pumaqanchi llaqtapim kan yachay wasikunapas.
Pruwinsyapi paqarisqa
Kaypipas qhaway
Pukyukuna
Hawa t'inkikuna
- Saywitu: Qusqu suyu
- Aqumayu pruwinsyapi allpa llamk'ay (kastilla simipi)
Suyukuna (Piruw) | ||
---|---|---|
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |