Waras puruwinsiya
Apariencia
(Waras pruwinsya-manta pusampusqa)
- Kay panqachaw yuyaykunapitaqa ankash rimaychaw llanchina Wikipidiyachawpis qillqashqam kaykan: Waras wamani.
| ||
---|---|---|
Tuqllarahu rit'i urqu, Ishinka rit'i urqumanta rikuska, Waras puruwinsiya | ||
Waras puruwinsiya | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Piruw | |
Tinkurachina siwikuna | ||
Uma llaqta | Waras | |
Suyu | Anqash | |
Thisritukuna | 12 | |
Simikuna | kastilla simi, qhichwa simi | |
Runakuna | 147 463 (inei 2007) | |
Runa ñit'inakuy | - runa / km² () | |
Hallka k'iti kanchar | 2 492,91 km² | |
Hanaq kay | 3 052 m | |
Kamasqa wata | 25 ñiqin anta situwa killapi 1857 watapi | |
Kuraka | Eliseo Rori Mautino Ángeles (2019-2022) | |
Karu rimay yupay | ||
Pacha suyu | UTC-5 | |
Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
Kastilla simipi llika tiyanan | munihuaraz.gob.pe | |
Anqash suyup puruwinsiyankuna | ||
Waras puruwinsiya (aymara simipi: Waras jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huaraz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk puruwinsiyam. Uma llaqtanqa Waras llaqtam.
Wiñay kawsay
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Kamasqa 25 ñiqin anta situwa killapi 1857 watapi, Ramón Castilla Umalliqmi.
Allpa saywachi
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta parki
- Urqukuna: Chinchiy - Churup - Ishinka - Pukaranra - Ranrapallqa - Shaqsha (Wanchan) - Tuqllarahu - Uruashraju - Wantsan - Wapi - Yanarahu
- Mayukuna: Qillqay mayu - Santa mayu
- Quchakuna:: Churup qucha - Pallqaqucha - Rahukulta qucha
Kawpay rak'iy
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Chunka iskayniyuq distritunmi kan.
Thisritu | Runakuna(2007)[1] | Kuraka | Uma llaqta |
---|---|---|---|
Independencia | 62.853 | Gregorio Emiliano Mezarina Paredes | Centenario |
Jangas | 4.403 | Wilder Jhon Hinostroza Minaya | Jangas |
La Libertad | 1.280 | Didi Raul Maguiña Salazar | Kashamarkilla/ Chakwapuyku (icha Ch'aqwapuyku) |
Hatun Pampas [2] | 1.310 | Inocencio Nemecio Villafuerte Colonia | Hatun Pampas |
Paryaqutu | 4.386 | Artemio Mejia Ramos | Paryaqutu |
Pira | 3,853 | Oscar Augusto Mo.ales Salazar | Pira |
Quchapampa | 2.047 | Vido Segundo Sanchez Sifuentes | Quchapampa |
Qullqapampa | 653 | Jonas Micaias Jamanca Carbajal | Qullqapampa |
Tarika | 5.394 | Fredy Hildo Chinchay Salazar | Tarika |
Ulliru | 2.581 | Sixto Feliciano Blacido Leon | Ulliru |
Wanchay | 2.517 | Dioscorides Felix Leon Fernandez | Wanchay |
Waras | 56.186 | Eliseo Rori Mautino Angeles | Waras |
Simikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Pruwinsyapiqa kastilla simitam, qhichwa simitam rimanku.
Thisritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
---|---|---|---|---|
Independencia | 36,924 | 64.7 | 20,058 | 35.2 |
Jangas | 1,092 | 27.4 | 2,887 | 72.4 |
La Libertad | 626 | 55.1 | 506 | 44.5 |
Hatun Pampas | 1,083 | 91.0 | 106 | 8.9 |
Paryaqutu | 1,669 | 42.5 | 2,255 | 57.4 |
Pira | 546 | 15.8 | 2,899 | 84.1 |
Quchapampa | 404 | 22.3 | 1,403 | 77.6 |
Qullqapampa | 406 | 67.3 | 195 | 32.3 |
Tarika | 1,517 | 30.9 | 3,389 | 69.0 |
Ulliru | 732 | 31.1 | 1,615 | 68.7 |
Wanchay | 1,765 | 78.6 | 474 | 21.1 |
Waras | 37,245 | 72.7 | 13,834 | 27.0 |
Llapan | 84,009 | 62.8 | 49,621 | 37.1 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata /2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi) Pukyu: [1]
Karu puriy
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Waylas qhichwa
- Churup qucha, Churup urqu
- Pallqaqucha
- Ranrapallqa
- Tuqllarahu
- Willkawasi
- Monterrey, Piruw
Pruwinsyapi paqarisqa
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Llaqta pusaqkuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Kurakakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- 2019 - 2022ñ: Eliseo Rori Mautino Ángeles.
- 2015 - 2018ː Alberto Espinoza Cerrón, Movimiento Regional Renovación Ancashina.
- 2011 - 2014: Vladimir Antonio Meza Villarreal, Movimiento Independiente Nueva Esperanza Regional Ancashina Nueva Era.
- 2007 - 2010: Gelacio Lombardo Mautino Angeles, Movimiento Acción Nacionalista Peruano.
Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Willay pukyukuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waras puruwinsiya.
- Saywitu: Anqash suyu
- Unay willakuykunawan kay ruraqpa willakuyninkuna
- bvirtual.proeibandes.org / Félix Julca Guerrero: Uso de las lenguas quechua y castellano en la escuela urbana: Un estudio de caso (2000 watapi, Aquwitsay llaqtapi, Waras pruwinsya, Piruw) (kastilla simi; Ichikllachaw: r. 140 - 141)
- INEI Piruw
Suyukuna (Piruw) | ||
---|---|---|
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |