Waraniyi runa
| Waraniyi runakuna | |
|---|---|
| |
| Waraniyi qhari | |
| Mama llaqta |  Arhintina  Parasil  Qullasuyu  Parawayi  Uruwayi
|
| Tiyay | Buliwyapi: Santa Krus suyu, Chuqichaka suyu, Tarija suyu |
| Runakuna | 57.400 - 133.393 [1] |
| Simi | waraniyi simi, kastilla simi, purtuyis simi |
| Iñiy | Kristiyanu iñiy, animismu |
Waraniyi runa nisqaqa lliw Waraniyi simita rimaq runakunam, Arhintina, Brasil, Buliwya, Parawayi mama llaqtakunapi tiyaq.
Waraniyi runa llaqtakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Waraniyi runakunamanqa achka runa llaqtakunam kapun: Simba, Chiriwanu (Chiriguano), Mbya (Mbyá), Achiy wayaki (Aché Guayakí), Kaywa (Kaiwá), Chiripa (Chiripá), Pay tawitira (Paí tavyterá), Tapitiy (Tapieté), Shita (Xetá).
Buliwyapi Waraniyi runakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Buliwya suyupiqa 133.393 Waraniyi runa kawsan, Chiriwanu nisqakunam, Santa Krus suyupi, Chuqichaka suyupi, Tarija suyupipas [2].
| Suyu | Pruwinsya | Munisipyu |
|---|---|---|
| Chuqichaka suyu | Cordillera pruwinsya | Charawa munisipyu (Waraniyi llaqtakuna: Capiguazuti, Pirití, Wirapukuti, Tacuarembó, Taputá, Taputamí, Masavi, El Espino, Chorritos, San Lorenzo), Cuevo munisipyu, Cabezas munisipyu, Lagunillas munisipyu |
| Chuqichaka suyu | Luis Calvo pruwinsya | - |
| Chuqichaka suyu | Hernando Siles pruwinsya | - |
| Tarija suyu | Burnet O'Connor pruwinsya | - |
| Tarija suyu | Gran Chaco pruwinsya | - |
Rimay[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Waraniyi runakunaqa Waraniyi simitam (Rimakunap ayllun: Tupi waraniyi) rimanku.
Huk rimakuna (Qhichwa simi - Wanariyi simi):
- qhari: aba
- warmi: cuña
- uma: cang
- k'aklla: tatipi
- ñawi: teza
- rinri: apizacua
- maki: mbo
- inti: cuarací
- killa: yací
- yaku: I
- nina: tata
- urqu: ibiti
Rikchakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Waraniyi runa.
|
Buliwya suyupi runa llaqtakuna |
|
|---|---|---|
| Antikuna, Qullaw: Aymara runa · Chipaya runa · Qhichwa runa · Uru runa | ||
| Amarumayu sach'a-sach'a suyu: Aphru-buliwiyanu · Araona · Ayoreo · Baure · Kanichana · Kawiña · Kayuwawa · Chaqubu · Chiman · Chikitus · Ese'eqha · Warasuqwe · Warayu · Itonama · Huwakinyanu · Leqos · Machineri · Maropa · Moré · Moseten · Mowima · Musu · Yura (Nawa) · Pakawara · Siryono · Takana · Toromona · Yaminawa · Yuki · Yurakari | ||
| Hatun Chaku: Tapiete runa · Waraniyi runa (Chiriwanu, Simba) · Weenhayek runa | ||
| Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Qumlik | ||
| Mawk'a runa llaqtakuna: Inka | ||