Antawaylla puruwinsiya
Apariencia
(Antawaylla pruwinsya-manta pusampusqa)
| ||
---|---|---|
Suntur mawk'a llaqta, Paqucha distritu, Antawaylla pruwinsya | ||
Antawaylla pruwinsya | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Piruw | |
Tinkurachina siwikuna | ||
Uma llaqta | Antawaylla | |
Suyu | Apurimaq | |
Distritukuna | 19 | |
Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi | |
Runakuna | 142 140 () | |
Runa ñit'inakuy | - runa / km² () | |
Hallka k'iti kanchar | 3 987,00 km² | |
Hanaq kay | - m | |
Kamasqa wata | 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi | |
Kuraka | Abel Gutierrez Huezo (2019-2022) | |
Karu rimay yupay | ||
Pacha suyu | UTC-5 | |
Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
Kastilla simipi llika tiyanan | www.andahuaylas.com | |
Apurimaq suyup pruwinsyankuna | ||
Antawaylla (aymara simipi: Antawaylla jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Andahuaylas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Antawaylla llaqtam.
Wiñay kawsay
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Kamasqa 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi.
Allpa saywachi
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Urqukuna: Kantawiri (Cantahuire) - Media Luna (+5.000 m) - Sallapi - Sutaya (Sotaya) (+5.000 m) - Waychayuq (Huaychayoc)
- Quchakuna: Antaqucha - Paqucha - Qillqaqucha - Runku qucha - Suytuqucha - Wachuqucha - Wankaqucha (Huancajocha)
- Mayukuna: Apurimaq mayu - Chumpaw mayu (Río Chumbao) - Pachachaka mayu - Pampas mayu - Suras mayu (Río Soras) - - Wankarama mayu - Wankaray mayu
Pulitika rakiy
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Chunka isqunniyuq distritunmi kan.
Distritu | Uma llaqta | Kuraka |
---|---|---|
Antarapa | Antarapa | Agapito Leguia Guzman |
Antawaylla | Antawaylla | Victor Manuel Molina Quintana |
Chakrapampa | Chakrapampa | Felix Vargas Loa |
Chikmu | Santa María de Chicmo | Herminio Ortiz Guizado |
Ch'iyara | Ch'iyara | Gabino Cartolin Altamirano |
Kachi | San Antonio Kachi | Esteban Astuquillca Arcce |
Kiswara | Kiswara | Ruben Moises Hurtado Vera |
K'akllapampa | K'akllapampa | Ruben Vivanco Ccoicca |
Pampachiri | Pampachiri | Wilfredo Cirilo Chipana Fernandez |
Paqucha | Paqucha | Oscar Franco Navarro |
Paqupampa | Paqupampa | Fredy Trocones Villcas |
Pumaqucha | Pumaqucha | Abelardo Ccaccya Ccopa |
San Jerónimo | San Jerónimo | Oscar David Rojas Palomino |
Talawira | Talawira | Juan Ricardo Reynoso Gutierrez |
Tumaywaraka | Umamarka | Rufino Edgay Taipe Romani |
Turpu | Turpu | Antonio Beltran Sanchez |
Wankarama | Wankarama | Carlos Cavero Contreras |
Wankaray | Wankaray | Macedonio Martin Mallcco Matute |
Wayana | Wayana | Hermelinda Pareja Urpi |
Simikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.
Distritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
---|---|---|---|---|
Antarapa | 173 | 3.0 | 5,510 | 96.8 |
Antawaylla | 15,376 | 46.5 | 17,694 | 53.5 |
Chakrapampa | 27 | 1.7 | 1,604 | 98.3 |
Chikmu | 1,176 | 14.1 | 7,177 | 85.8 |
Chiyara | 33 | 2.8 | 1,156 | 97.2 |
Kachi | 131 | 4.7 | 2,654 | 95.2 |
Kiswara | 296 | 4.2 | 6,714 | 95.5 |
K'akllapampa | 123 | 5.7 | 2,040 | 94.2 |
Pampachiri | 619 | 29.1 | 1,503 | 70.7 |
Paqucha | 631 | 7.2 | 8,165 | 92.6 |
Paqupampa | 328 | 7.5 | 4,013 | 92.3 |
Pumaqucha | 94 | 11.0 | 761 | 88.8 |
San Jerónimo | 5,230 | 29.4 | 12,528 | 70.5 |
Talawira | 5,951 | 40.1 | 8,877 | 59.8 |
Tumaywaraka | 92 | 4.8 | 1,803 | 94.9 |
Turpu | 138 | 3.8 | 3,465 | 96.1 |
Wankarama | 1,157 | 18.4 | 5,122 | 81.4 |
Wankaray | 374 | 9.7 | 3,479 | 89.9 |
Wayana | 97 | 11.4 | 752 | 88.5 |
Llapan | 32,046 | 25.2 | 95,017 | 74.7 |
/ Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [1]
Karu puriy
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Suntur (mawk'a llaqta)
- Waywaka (mawk'a llaqta)
Pruwinsyapi paqarisqa
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Apaykachana
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Willay pukyukuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antawaylla puruwinsiya.
- Saywitu: Apurimaq suyu
- Pueblos indios p. 260
- bvirtual.proeibandes.org / Tito Medina Warthon: Enseñanza del castellano como segunda lengua en educación primaria en dos instituciónes educativas rurales de la región quechua del sur del Perú (Antawaylla pruwinsya) (qhichwa simi, kastilla simi)
Apurimaq suyu | ||
---|---|---|
Uma llaqta: Awankay | ||
Pruwinsyakuna: Antapampa • Antawaylla • Awankay • Aymara • Chinchiru • Grau • Kutapampa | ||
Amachasqa sallqa suyukuna: Ampay mamallaqta willkachasqa | ||
Urqukuna: Ampay • Chankuwaña • Hatunqullpa • Tetón • Wamanripa • Waytani • Wayunka - Wallakuna: Wansu walla | ||
Quchakuna: Anqasqucha • Asiruqucha • Paqucha • Suyt'uqucha • Uspaqucha | ||
Mayukuna: Antapampa mayu • Apurimaq mayu • Challwanka mayu • Pachachaka mayu • Pampas mayu • Santu Tumas mayu | ||
Apurimaq suyupi rimaykuna: Chanka runasimi • kastilla • qhichwa • Qusqu-Qullaw | ||
Runa llaqtakuna: Chanka • Qhichwa | ||
Mawk'a llaqtakuna: Saywiti • Suntur • Yanaqa |
Suyukuna (Piruw) | ||
---|---|---|
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |