Kashamarka suyu

Wikipediamanta
Kashamarka suyu
Departamento de Cajamarca
Inka Atawallpap samk'ay wasin, kutichakuy ukhu (Cuarto del Rescate) nisqawan.
Saywitu Wallqanqa
Unancha
.
Mama llaqta Piruw
Tinkurachina siwikuna 4º 33´ 7" S;
78º 42´ 27" - 77º 44´ 20" W
Pruwinsyakuna 13
Distritukuna 128
Uma llaqta Kashamarka
Simikuna qhichwa simi / Kashamarka rimay; kastilla simi; awahun simi;
Runakuna 1.387.809 (inei 2007)
Runa ñit'inakuy - runa / km²
Hallka k'iti kanchar 33.317,54 km²
Hanaq kay 4.496 m (max.) (Rumi Rumi)
Kamasqa wata 11 ñiqin hatun puquy killapi 1855 watapi
Kamachiq runa Mesías Guevara Amasifuén
(2019-2022)
Karu rimay yupay +076
Pacha suyu UTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan
Kastilla simipi llika tiyanan regioncajamarca.gob

Kashamarka suyu (Qusqu runasimipi Qasamarka suyu; kastilla simipi Cajamarca) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Kashamarka suyupiqa 1.359.023 runakunam kawsachkanku (2005). Uma llaqtanqa Kashamarka llaqtam.

Wiñay kawsay[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kashamarkapi kunqista

Kashamarkapiqa Francisco Pizarro Inka Atawallpatas wañuchirqan.

Kamasqa 11 ñiqin hatun puquy killapi 1855 watapi.

Allpa saywachi[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Pulitika rakiy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Chunka kimsayuq pruwinsyanmi kan.

Pruwinsya Runakuna (2007)[1] Uma llaqta
Celendín 88.508 Celendín
Chuta 160.447 Chuta
Cutervo 138.213 Cutervo
Jaén 183.634 Jaén
Kashamarka 316.152 Kashamarka
Kashapampa 74.287 Kashapampa
Quntumasa 31.369 Quntumasa
San Ignacio 131.239 San Ignacio
San Markus 51.031 San Markus
San Miguel 56.146 San Miguel Pallaqi
San Pablo 23.114 San Pablo
Santa Krus 43.856 Santa Krus Sukchapampa
Wallqayuq 89.813 Pampamarka

Runakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kashamarka suyupiqa Awahun runakunam tiyanku.

Simikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Pruwinsya Kastilla simita rimaqkuna /1 % Indihina simita rimaqkuna /1, /2 %
Celendín 77,799 99.4 67 0.1
Chuta 142,950 99.3 472 0.3
Cutervo 121,718 99.5 110 0.1
Jaén 161,789 98.9 1,333 0.8
Kashamarka 279,131 98.7 3,403 1.2
Kashapampa 64,664 99.7 55 0.1
Quntumasa 28,111 99.7 30 0.1
San Ignacio 112,898 98.9 966 0.8
San Markus 45,332 99.3 153 0.3
San Miguel 50,677 99.7 62 0.1
San Pablo 20,340 99.8 28 0.1
Santa Krus 39,396 99.6 21 0.1
Wallqayuq 80,506 99.6 92 0.1
Llapan 1,225,311 99.2 6,792 0.5

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu:[1]

Musiku[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Musuqta yurayasqa k'iti, Maki Maki, Yanaqucha qhuya

Karu puriy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Ventanillas de Otuzco
Kumpi Mayu

Raymikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Maki kapchiy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Yachachiy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Apaykachana[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  • Antanka pampa Capitán FAP "Armando Revoredo Iglesias"

Suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kaypipas qhaway[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Willay pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  1. 1,0 1,1 www.inei.gob.pe

Hawa t'inkikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kashamarka qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILV[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kashamarka


Wallqanqa (Kashamarka) Kashamarka suyu Unancha (Kashamarka)
Uma llaqta: Kashamarka
Pruwinsyakuna: CelendínChutaCutervoJaénKashamarkaKashapampaQuntumasaSan IgnacioSan MarkusSan MiguelSan PabloSanta KrusWallqayuq
Amachasqa sallqa suyukuna: Chankaybaños risirwa suyuCutervo mamallaqta parkiPaqaypampa amachana sach'a-sach'aSunchupampa chaku suyuTabaconas-Namballe mamallaqta willkachasqa
Urqukuna: AllqamarkaAlto de Cabra CorralAlto del FierroAntivo CorralAyangayCachur GrandeCaucalCerro del DiabloChichirChillinurquChuchuquntayChurupapaContrayerbaEl MiradorGallorcoHawaslumaHamalayaHatun UrquIskaywillkaKalanasayaKalwaryuKampanurquKanasturquKilish urquKumpiKunkaLlawturquLlimpiLos AbortosLos Tres Hijos del PalcayoMirafloresMonigoteMushquyMulinurquMuntunurquP'utuqsi urquPan de AzúcarPhaqcha urquPumakamaQuymulachiRima RimaRumi TiyanaSanto DomingoShinkuqaqa‎ShuturumaTunasurquWakalumaWakiruWallankaWamanurquWanaqurquWankasankaWira WiraYamaqucha urquYana UrquYanurqu
Quchakuna: Yanaqucha
Mayukuna: Chankay mayuHiqitipiqiKuntipampaMarañun mayuMayu-Chinchipi mayu
Mawk'a llaqtakuna: Kumpi MayuKunturwasi qhapanaUtusku qhawanachakuna
Runa llaqtakuna: AwahunQhichwa
Rimaykuna: Kashamarka rimaykastillaqhichwa
Wallqanqa (Piruw) Suyukuna (Piruw) Unancha (Piruw)
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Kashamarka_suyu&oldid=666543" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)