Tumipampa kiti
| ||
|---|---|---|
_from_Turi.jpg)
| ||
| Tumipampa llaqta | ||
| Asway marka | Wallqanqa | |
 | ||
.png) | ||
| Unancha | ||
 | ||
| . | ||
| Mama llaqta |  Ikwadur
| |
| Tinkurachina siwikuna | ||
| Uma llaqta | Tumipampa | |
| Marka | Asway marka | |
| Simikuna | Kichwa simi, kastilla simi | |
| Runakuna | 417.632 (inec 2001) | |
| Runa ñit'inakuy | 135,33 runa / km² | |
| Hallka k'iti kanchar | 3.086 km² | |
| Hanaq kay | 2.500 m | |
| Kamasqa wata | 12 ñiqin ayriway killapi 1557 watapi | |
| Kuraka | Cristian Zamora | |
| Karu rimay tuyru | ||
| Pacha suyu | ||
| Kichwa simipi lika tiyanan | [www.] | |
| Kastilla simipi lika tiyanan | www.cuenca.gov.ec | |
| Asway markap kitinkuna | ||
 | ||
Tumipampa kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cuenca) Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Tumipampa (Cuenca) llaqtam.
Allpa saywachi[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Yurakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- Ceratos tema sp.
- Chausquca sp.
- Chukirawa Chuquiraga jussieui
- Clusia sp
- Embotrium grandiflorum
- Chachakuma: T'asta Escallonia mirtilloides
- Gentianella hirculus ("sarashima")
- Huperzia crassa
- Lomatia oblicua
- Lorantus nitidus
- Qiwuña Polylepis
- Puya clava-herculis ("Achupilla", "Aguarongo")
- Valeriana rigida
- Vallea stipularis
Uywakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- Andigena laminirostris
- Chibchanomys orcesi (ratón de agua de Cajas, parkilla kawsaq)
- Añas: Conepatus quitensis
- Mazama rufina ("yamala")
- Gallaria quitensis
- Gallinago sp.
- Chinchay Leopardus pardalis
- Taruka: Odocoileus virginianus
- Kurikinka Phalcoboenus carunculatus
- Puma Puma concolor
- Sach'awaka: urqu sach'awaka Tapirus pinchaque
- Anti ukumari Tremarctos ornatus
- Kuntur Vultur gryphus
- Masu
Runakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Tumipampa kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Paykuna kay kitillikunapi kawsanku: Baños kitilli, Mullituru kitilli, Octavio Cordero kitilli, Quingeo kitilli, Santa Ana kitilli, Sidcay kitilli, Tarki kitilli, Turi kitilli, El Valle kitilli. [1]
Kitillikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Llaqta kitillikuna:
| Kitilli | Runakuna (2001) |
|---|---|
| Llapan | 417.632 |
| Tumipampa (Llaqta k’iti) | 277.374 |
| Chakrapura k'iti | 140.258 |
| Llaqtañiq | 1.621 |
| Baños kitilli | 12.271 |
| Chawcha kitilli | 1.633 |
| Chiqa kitilli / Jidcay kitilli | 2.698 |
| Chiquintad kitilli | 4.073 |
| Kumpi kitilli (Cumbe kitilli) | 5.010 |
| El Valle kitilli | 18.692 |
| Llacao kitilli | 4.501 |
| Mullituru kitilli | 5.221 |
| Nulti kitilli | 4.589 |
| Octavio Cordero Palacios kitilli | 2.178 |
| Pakcha kitilli | 5.311 |
| Quingeo kitilli | 5.646 |
| Ricaurte kitilli | 14.006 |
| San Joaquín kitilli | 5.126 |
| Santa Ana kitilli | 4.739 |
| Sayausí kitilli | 6.643 |
| Sidcay kitilli | 3.439 |
| Sinincay kitilli | 12.650 |
| Tarki kitilli / Tarqui kitilli | 8.902 |
| Turi kitilli | 6.692 |
| Victoria del Portete kitilli | 4.617 |
Rikchakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
-
Puya clava-herculis ("Achupilla", "Aguarongo"), Cajas mama llaqta parkipi
-
Andigena laminirostris
-
Vaca loca, Tañiluma
-
Jefferson Pérez, kitipi paqarisqa
Kitipi paqarisqa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- Rosalía Arteaga Serrano
- Antonio Borrero Cortázar
- Abdón Calderón
- Luis Cordero Crespo
- Gonzalo Córdova
- Patricio Cueva
- Carlos Cueva Tamariz
- Miguel Febres Cordero
- José de La Mar
- Guadalupe Larriva
- Byron Piedra
- Jefferson Pérez
Apaykachana[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Kaypipas qhaway[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- ↑ www.codenpe.gov.ec/ Kañari (kastilla simipi)
- www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Tumipampa kiti (Cuenca)
- www.ame.gov.ec
- ambiente.gov.ec / Cajas mama llaqta parki
Hawa t'inkikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
|
Asway marka | 
|
|---|---|---|
| Uma llaqta: Tumipampa | ||
| Kitikuna (Uma llaqtakuna) : Chordeleg (Chordeleg) • Girón (Girón) • Nabón (Nabón) • Oña (Oña) • Pawti (Pawti) • Ponce Enríquez (Ponce Enríquez) • Pukara (Pukara) • Santa Isabel (Santa Isabel) • San Fernando (San Fernando) • Sevilla de Oro (Sevilla de Oro) • Siksik (Siksik) • Tanta (Tanta) • Tumipampa (Tumipampa) • Wachapala (Wachapala) • Walasiyu (Walasiyu) | ||
| Amachasqa sallqa suyukuna: Cajas mama llaqta parki | ||
| Urqukuna: Chincha Churuku • Maywaurku • Nariwiña • Nudo del Cajas • Soldados | ||
| Mayukuna: Ankasmayu • Bulu mayu • Machángara mayu • Pawti mayu • Tumipampa mayu • Yanuncay mayu • Tarki mayu | ||
| Runa llaqtakuna: Kañari • Kichwa |
|
Markakuna (Ikwadur) |
|
|---|---|---|
Asway ·  Bolívar ·  Chimpurasu ·  Esmeraldas ·  Impapura ·  Kañar ·  Karchi ·  Kuri ·  Kutupaksi · Loja ·  Manawi ·  Mayukuna ·  Morona Santiago ·  Napu ·  Orellana ·  Pastasa ·  Pichincha ·  Santa Elena ·  Tsachila ·  Sukumpiyu ·  Tunkurawa ·  Wayas ·  Yawatisuyu ·  Zamora Chinchipi |