Wankawillka pruwinsya nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin
Contenido eliminado Contenido añadido
a Rurana antacha Yapasqa: fr:Province de Huancavelica, it:Provincia di Huancavelica, war:Huancavelica (lalawigan) |
allpa saywachi |
||
Siq'i 4: | Siq'i 4: | ||
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" |
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" |
||
|- bgcolor="#458B00" |
|- bgcolor="#458B00" |
||
| <font size="+0 |
| <font size="+0" color="white">'''Wankawillka pruwinsya <br/> <small> Wankawillka jisk'a suyu </small> <br/> <small> Provincia de Huancavelica </small> '''</font> |
||
|} |
|} |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
Siq'i 63: | Siq'i 63: | ||
|} |
|} |
||
[[Image:Aguas Calientes.jpg|thumb|right|250px|Aguas Calientes, [[Quwinqa distritu]], [[Wankawillka pruwinsya]]]] |
[[Image:Aguas Calientes.jpg|thumb|right|250px|Aguas Calientes, [[Quwinqa distritu]], [[Wankawillka pruwinsya]]]] |
||
'''Wankawillka pruwinsya''' ([[kastilla simi]]pi: ''Provincia de Huancavelica'') |
'''Wankawillka pruwinsya''' nisqaqa ([[aymara simi]]pi: ''Wankawillka jisk'a suyu''; [[kastilla simi]]pi: ''Provincia de Huancavelica'') [[Piruw]] mama llaqtapi, [[Wankawillka suyu]]pi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa [[Wankawillka]] llaqtam. |
||
== Allpa saywachi == |
== Allpa saywachi == |
||
* '''[[Urqu]]kuna:''' [[Altar (Chunta walla)|Altar]] - [[Antarasu]] - [[Pinkullu rit'i urqu]] - [[Qarwarasu rit'i urqu (Wankawillka)|Qarwarasu rit'i urqu]] - [[Sitaq]] - [[Wamanrasu]] (5.278 m) ; '''[[Walla]]:''' [[Chunta walla]] |
|||
* [[Qucha]]kuna: |
|||
* '''[[Qucha]]kuna:''' [[Anqasqucha (Wankawillka)|Anqasqucha]] - [[Astocococha]] - [[Chiliqucha]] - [[Chunchu qucha]] - [[Kanllaqucha]] - [[Milluqucha]] - [[Ñawinqucha]] - [[Papaqucha]] - [[Shucullococha]] - [[Tapaqucha]] - [[Warmiqucha (Wankawillka)|Warmiqucha]] |
|||
* [[Mayu]]kuna: |
|||
* '''[[Mayu]]kuna:''' [[Ichhu mayu]] - [[Mantaru mayu]] - [[Willka mayu (Wankawillka)|Willka mayu]] |
|||
* [[Urqu]]kuna: |
|||
== Chiriqunuy == |
|||
== Flora Faunapas == |
|||
==Pulitika rakiy== |
==Pulitika rakiy== |
||
Chunka isqunniyuq distritunmi kan |
Chunka isqunniyuq distritunmi kan: |
||
{| class={{tablabonita}}; style="width:35%;" border="1" |
{| class={{tablabonita}}; style="width:35%;" border="1" |
||
Siq'i 138: | Siq'i 137: | ||
|} |
|} |
||
== Wiñay kawsay == |
|||
== Runakuna == |
|||
== Simikuna == |
== Simikuna == |
||
Pruwinsyapiqa aswanta [[qhichwa simi]]tam rimanku. |
Pruwinsyapiqa aswanta [[qhichwa simi]]tam rimanku. |
||
Siq'i 279: | Siq'i 276: | ||
<small> Pukyu: <ref> [http://www.inei.gob.pe/ www.inei.gob.pe/ (2007)] </ref> </small> |
<small> Pukyu: <ref> [http://www.inei.gob.pe/ www.inei.gob.pe/ (2007)] </ref> </small> |
||
== Musiku == |
|||
== Llaqtakuna - Ayllu llaqtakuna - Uchuy llaqtakuna == |
|||
== Yachay tarpuy == |
|||
== Raymikuna == |
|||
== Karu puriy == |
== Karu puriy == |
||
[[Image:Uchkus Inkañan archeological site Huancavelica.PNG|thumb|right|200px|[[Uchkus Inkañan]], [[Uchkus Alto]] llaqtapi, [[Yawli distritu (Wankawillka)|Yawli distritu]]pi]] |
[[Image:Uchkus Inkañan archeological site Huancavelica.PNG|thumb|right|200px|[[Uchkus Inkañan]], [[Uchkus Alto]] llaqtapi, [[Yawli distritu (Wankawillka)|Yawli distritu]]pi]] |
||
* [[Uchkus Inkañan]], [[Yawli distritu (Wankawillka)|Yawli distritu]]pi |
* [[Uchkus Inkañan]], [[Yawli distritu (Wankawillka)|Yawli distritu]]pi |
||
== Yachachiy == |
|||
⚫ | |||
* [[Wawa wasi]]kuna : |
|||
* [[Huch'uy yachay wasi]]kuna: |
|||
* [[Chawpi yachay wasi]]kuna: |
|||
⚫ | |||
== Apaykachana == |
|||
== Kaypipas qhaway == |
== Kaypipas qhaway == |
||
== Pukyukuna == |
== Pukyukuna == |
||
Siq'i 302: | Siq'i 291: | ||
{{Suyukuna (Piruw)}} |
{{Suyukuna (Piruw)}} |
||
[[Katiguriya:Pruwinsya (Piruw)]] |
[[Katiguriya:Pruwinsya (Piruw)]] |
||
[[Katiguriya:Pruwinsya (Wankawillka suyu)]] |
[[Katiguriya:Pruwinsya (Wankawillka suyu)]] |
14:10 1 awu 2010-pa llamk'apusqan
| ||
---|---|---|
Wankawillka | ||
Saywitu | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Piruw | |
Tinkurachina siwikuna | ||
Uma llaqta | Wankawillka | |
Suyu | Wankawillka suyu | |
Distritukuna | 19 | |
Simikuna | qhichwa simi (uralan); kastilla simi | |
Runakuna | 136,975 (2005) | |
Runa ñit'inakuy | 32,5 runak./km² () | |
Hallka k'iti kanchar | 4,215.56 km² | |
Hanaq kay | - m | |
Kamasqa wata | ||
Kuraka | Pedro Antonio Palomino Pastrana (2007) | |
Karu rimay yupay | ||
Pacha suyu | ||
Llika tiyanan | [www.] | |
Wankawillka pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Wankawillka jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huancavelica) Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wankawillka llaqtam.
Allpa saywachi
- Urqukuna: Altar - Antarasu - Pinkullu rit'i urqu - Qarwarasu rit'i urqu - Sitaq - Wamanrasu (5.278 m) ; Walla: Chunta walla
- Quchakuna: Anqasqucha - Astocococha - Chiliqucha - Chunchu qucha - Kanllaqucha - Milluqucha - Ñawinqucha - Papaqucha - Shucullococha - Tapaqucha - Warmiqucha
- Mayukuna: Ichhu mayu - Mantaru mayu - Willka mayu
Pulitika rakiy
Chunka isqunniyuq distritunmi kan:
Simikuna
Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.
Distritu | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
---|---|---|---|---|
Aqupampilla | 2,458 | 69.9 | 1,054 | 30.0 |
Aquyra | 5,369 | 19.5 | 22,080 | 80.3 |
Ascensión | 6,422 | 73.5 | 2,309 | 26.4 |
Iskuchaka | 742 | 85.3 | 127 | 14.6 |
Larya | 434 | 33.5 | 860 | 66.5 |
Manta | 875 | 55.5 | 701 | 44.5 |
Mariscal Cáceres | 470 | 69.7 | 203 | 30.1 |
Musuq Uquru | 480 | 21.3 | 1,774 | 78.7 |
Muya | 1,501 | 72.0 | 580 | 27.8 |
Pallqa | 877 | 27.8 | 2,273 | 72.1 |
Pillchaka | 437 | 77.6 | 125 | 22.2 |
Qunayqa | 748 | 62.1 | 454 | 37.7 |
Quwinqa | 668 | 34.8 | 1,247 | 65.0 |
Wachuqullpa | 1,143 | 43.7 | 1,472 | 56.3 |
Wankawillka | 25,108 | 74.3 | 8,644 | 25.6 |
Wantu | 3,055 | 44.6 | 3,787 | 55.2 |
Wayllawara | 585 | 71.0 | 235 | 28.5 |
Willka | 1,688 | 59.8 | 1,125 | 39.8 |
Yawli distritu|Yawli | 2,713 | 11.3 | 21,164 | 88.5 |
Llapan | 55,773 | 44.2 | 70,214 | 55.7 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [1]
Karu puriy
Pruwinsyapi paqarisqa
Kaypipas qhaway
Pukyukuna
Hawa t'inkikuna
- Saywitu: Wankawillka suyu
- Abdón Yaranga Valderrama: Las "reducciónes", uno de los instrumentos del etnocidio, panka 257
Suyukuna (Piruw) | ||
---|---|---|
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |