Iskay simipi iskay kawsaypi yachay
Iskay simipi iskay kawsaypi yachay (ISIKY) icha Iskay simi kawsaypura yachay (ISKY, ISKAYA), kichwapi Ishkay shimi kawsaypura yachay (IShKY, kastilla simipi: educación intercultural bilingüe, EIB) nisqaqa iskay simipi yachaymi, astawanqa iskay kultura nisqa kawsay hinapi yachay. Chay yachay hinawanqa huk yachay wasikunapi yachanku, mama llaqtapi iskay icha aswan rimaykuna kultura nisqakunapas kaptin, lliw Awya Yalapi hinam.
Buliwyapi, Piruwpi, Ikwadurpi ISIKY nisqataqa yachay wasikunapi yachachin chayllapi, yachakuqkunap mama rimaynin manam kamachiy rimay, kastilla simi kaptin. Kastilla rimaq wawakunaman manaraq ñawpaq mama rimaykunatachu (qhichwa simi, aymara simi) yachachin. Chayraykuqa indihinakunata kunanraqpas kastillanuchankum. Chay qhichwa, aymara rimaykunata Andespa allin kawsayninta kastilla rimaqkunaman yachachiptin, chiqap iskay simipi iskay kawsaypi yachay kanman.
Astawanqa, achka yachaywasikunapi iskay simipi yachay kaptinpas, manaraq lliw icha lliwmanta aswan yachakuqkuna kikinpa mama rimayninpichu, ahina qhichwa simipi icha aymara simipi yachakunku, astawan kamachiy rimaypi kastilla simillapim.
Buliwyapiqa Qhichwa Suyu Yachachiymanta Kunaqmi (CENAQ) tukuy Buliwyayuq runakunapaq iskay simipi iskay kawsaypi yachaypaq rimapun.
Piruwpi iskay simipi iskay kawsaypi yachay llamk'aq indihina yachachiqkunaqa Iskay Simipi Iskay Kawsaypi Yachachiqkunap Mamallaqta Tantanakuynin (ANAMEBI) nisqapi wankurisqam.
Piruwpiqa Nonato Rufino Chuquimamani Valer sutiyuq yachachiqmi anchatam iskay simipi iskay kawsaypi yachaypaq llamk'achkan. Rikch'asapa qhichwa simi qullqatapas rurarqan.
Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Iskay simi kawsaypura yachay (ISKY) – allichakuymanta ayllukuna tapurikuy. Ministerio de Educación, Lima 2015.
- ¿Imapaq EBI?
- "Tukuypak yachay kachunmi" mañan Conai chashnallatak Ecuarunari. 29 ñiqin kantaray killapi 2009 watapi
- bvirtual.proeibandes.org / Félix Julca Guerrero: Uso de las lenguas quechua y castellano en la escuela urbana: Un estudio de caso (2000 watapi, Aquwitsay llaqtapi, Waras pruwinsya, Piruw) (kastilla simi; Ichikllachaw: r. 140 - 141)
- bvirtual.proeibandes.org / Olga Siles Veliz: Uso de los módulos quechuas en las unidades educativas de Pie de Gallo y Candelaria (Qulumi munisipyu, Quchapampa suyu, Buliwya; kastilla simi; Qhichwa simipi pisichaynin: r. 129 - 130)
- bvirtual.proeibandes.org / Ida Rosa Carcía Cayo: Niños quechuas en una escuela monolingüe en castellano (qhichwa simi, kastilla simi)
- bvirtual.proeibandes.org / Tito Medina Warthon: Enseñanza del castellano como segunda lengua en educación primaria en dos instituciónes educativas rurales de la región quechua del sur del Perú (Apurimaq) (qhichwa simi, kastilla simi)
- bvirtual.proeibandes.org / Cristina Teran: La Enseñanza de la lengua quechua en el sistema educativo escolar del área urbana de Tiquipaya (Tikipaya munisipyu, Buliwya, 2006) (kastilla simi; P'anqap pisiyaynin (qhichwa simipi): r. iv - x)
- Yupa awa simi taqi pdf