Ruray rimana
Apariencia
Ruray rimana, Simichaq, Rimachiq icha Imachiq nisqaqa (kastilla simipi: verbo), ima rurasqatapas, ruraytapas, ruranatapas sut'ichaq rima layam.
Huk rimaykunapiqa - ahinataq qhichwa simipi, aymara simipi - tukuy ruray rimanaqa huklla kamachinallakamam rimanachakunku. Huk rimaykunapitaq - ahinataq kastilla simipi - manam kamachinallakamachu rimanachakunku.
(Conjugación)
| Ruray rimanachay - (Conjugación) | |
| Ñuqa takini | yo canto |
| Qam takinki | tu cantas |
| Ñuqa pukllani | yo juego |
| Qam pukllanki | tu juegas |
| Ñuqa takiq kani | yo soy cantante |
| Qam takiq kanki | tu eres cantante |
| Ñuqa allin runa kani | yo soy bueno |
| Qam allin runa kanki | tú eres bueno |
Ruway simikunaman qatiq
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy](Sufijos verbales)
Los sufijos se puede utilizar en cualquier verbo para que la expresión sea coherente:
| Sufijos verbales | |||
| Yo | (-o) | Ñuqa | (-ni) |
| Tú | (-s) | Qam | (-nki) |
| Èl | (-) | Pay | (-n) |
| Nosotros (inclusivo) | (-mos) | Ñuqanchik | (-nchik) |
| Nosotros (exclusivo) | (-mos) | Ñuqayku | (-yku) |
| Vosotros | (-´is) | Qamkuna | (-nkichik) |
| Ellos | (-n) | Paykuna | (-nku) |
Ruwaykunaq pachan
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy](Tiempo de los verbos)
| Sutikuna: SAPAQ YUPA - (Substantivos: SINGULAR) | |
| Kunan pachapi | Presente |
| Ripuq pachapi | Pasado |
| Hamuq pachapi | Futuro |