Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa

Wikipediamanta

Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa (inlish simipi: FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol) nisqaqa llapa tawa kaq watapi kaq ancha hatun mamallaqtapura piluta hayt'ay atinakuymi, lliw Tiksimuyuntinpi kaq allpa pachakunapi mama llaqtakunap FIFA nisqapi wankurisqa piluta hayt'ay quchuntinkunap pukllasqan. Atiqnin hatun Kupa nisqatam chaskin. 1930 watamantam ruranku, manataq 1942, 1946 watakunallapi (iskay ñiqin pachantin maqanakuyrayku).

Lluqsiykuna, Ranuykuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Hatun Atipanakuykuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Wata Ñiqi
Atipaq
Final
Lluqsiy

Iskay ñiqin

Kimsa ñiqin

Lluqsiy

Tawa ñiqin
1930
Imaymana
Flag of Uruguay.svg
Uruwayi
Flag of Uruguay.svg
Uruwayi
4:2 Flag of Argentina (alternative).svg
Arhintina
Flag of the United States (1912-1959).svg
Hukllachasqa Amirika Suyukuna
n.r.[1] Flag of Yugoslavia (1918–1941).svg
Yuguslawya
1934
Imaymana
Flag of Italy (1861–1946).svg
Italya
Flag of Italy (1861–1946).svg
Italya
2:1[2] Flag of the Czech Republic.svg
Chikusluwakya
Flag of the NSDAP (1920–1945).svg
Alimanya
3:2 Flag of Austria.svg
Awstiriya
1938
Imaymana
Flag of France.svg
Ransiya
Flag of Italy (1861–1946).svg
Italya
4:2 Flag of Hungary (1915-1918, 1919-1946).svg
Unriya
Flag of Brazil (1889–1960).svg
Brasil
4:2 Flag of Sweden.svg
Suysya
1942 Manam karqanchu[3]
1946 Manam karqanchu[3]
1950
Imaymana
Flag of Brazil (1889–1960).svg
Brasil
Flag of Uruguay.svg
Uruwayi
2:1[4] Flag of Brazil (1889–1960).svg
Brasil
Flag of Sweden.svg
Suysya
3:1[4] Flag of Spain (1945–1977).svg
Ispaña
1954
Imaymana
Flag of Switzerland.svg
Suwisa
Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
3:2 Flag of Hungary (1949-1956).svg
Unriya
Flag of Austria.svg
Awstiriya
3:1 Flag of Uruguay.svg
Uruwayi
1958
Imaymana
Flag of Sweden.svg
Suysya
Flag of Brazil (1889–1960).svg
Brasil
5:2 Flag of Sweden.svg
Suysya
Flag of France.svg
Ransiya
6:3 Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
1962
Imaymana
Flag of Chile.svg
Chili
Flag of Brazil (1960–1968).svg
Brasil
3:1 Flag of the Czech Republic.svg
Chikusluwakya
Flag of Chile.svg
Chili
1:0 Flag of Yugoslavia (1946-1992).svg
Yuguslawya
1966
Imaymana
Flag of England.svg
Inlatirra
Flag of England.svg
Inlatirra
4:2[2] Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
Flag of Portugal.svg
Purtugal
2:1 Flag of the Soviet Union.svg
Suwit Huñu
1970
Imaymana
Flag of Mexico.svg
Mishiku
Flag of Brazil (1968–1992).svg
Brasil
4:1 Flag of Italy.svg
Italya
Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
1:0 Flag of Uruguay.svg
Uruwayi
1974
Imaymana
Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
2:1 Flag of the Netherlands.svg
Urasuyu
Flag of Poland.svg
Pulunya
1:0 Flag of Brazil (1968–1992).svg
Brasil
1978
Imaymana
Flag of Argentina (alternative).svg
Arhintina
Flag of Argentina (alternative).svg
Arhintina
3:1[2] Flag of the Netherlands.svg
Urasuyu
Flag of Brazil (1968–1992).svg
Brasil
2:1 Flag of Italy.svg
Italya
1982
Imaymana
Flag of Spain.svg
Ispaña
Flag of Italy.svg
Italya
3:1 Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
Flag of Poland.svg
Pulunya
3:2 Flag of France.svg
Ransiya
1986
Imaymana
Flag of Mexico.svg
Mishiku
Flag of Argentina.svg
Arhintina
3:2 Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
Flag of France.svg
Ransiya
4:2[2] Flag of Belgium.svg
Bilhika
1990
Imaymana
Flag of Italy.svg
Italya
Flag of Germany.svg
Kunti Alimanya
1:0 Flag of Argentina.svg
Arhintina
Flag of Italy.svg
Italya
2:1 Flag of England.svg
Inlatirra
1994
Imaymana
Flag of the United States.svg
Hukllachasqa Amirika Suyukuna
Flag of Brazil.svg
Brasil
0:0[2]
3:2
pinalkuna
Flag of Italy.svg
Italya
Flag of Sweden.svg
Suysya
4:0 Flag of Bulgaria.svg
Bulgarya
1998
Imaymana
Flag of France.svg
Ransiya
Flag of France.svg
Ransiya
3:0 Flag of Brazil.svg
Brasil
Flag of Croatia.svg
Hurwatsuyu
2:1 Flag of the Netherlands.svg
Urasuyu
2002
Imaymana
Flag of South Korea.svg Flag of Japan.svg
Urin Kuriya Nihunpas
Flag of Brazil.svg
Brasil
2:0 Flag of Germany.svg
Alimanya
Flag of Turkey.svg
Turkiya
3:2 Flag of South Korea.svg
Urin Kuriya
2006
Imaymana
Flag of Germany.svg
Alimanya
Flag of Italy.svg
Italya
1:1[2]
5:3
pinalkuna
Flag of France.svg
Ransiya
Flag of Germany.svg
Alimanya
3:1 Flag of Portugal.svg
Purtugal
2010
Imaymana
Flag of South Africa.svg
Urin Aphrika
Flag of Spain.svg
Ispaña
1:0[2] Flag of the Netherlands.svg
Urasuyu
Flag of Germany.svg
Alimanya
3:2 Flag of Uruguay.svg
Uruwayi
2014
Imaymana
Flag of Brazil.svg
Brasil
Flag of Germany.svg
Alimanya
1:0[2] Flag of Argentina.svg
Arhintina
Flag of the Netherlands.svg
Urasuyu
3:0 Flag of Brazil.svg
Brasil
2018
Imaymana
Flag of Russia.svg
Rusya
Flag of France.svg
Ransiya
4:2[2] Flag of Croatia.svg
Hurwatsuyu
Flag of Belgium.svg
Bilhika
2:0 Flag of England.svg
Inlatirra
2022
Imaymana
Flag of Qatar.svg
Qatar
Flag of Argentina.svg
Arhintina
3:3[2]
4:2
pinalkuna
Flag of France.svg
Ransiya
Flag of Croatia.svg
Hurwatsuyu
2:1 Flag of Morocco.svg
Maruku

2 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapi Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018, 2022 watakunapi kana mama llaqtakunas riqsikunqa.[5]

Quchuntinkuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Piluta Hayt'ay Pachantin Kupapi lliwmanta aswan allin quchuntinkuna, pukllachiq mama llaqtakunapas.

75 quchuntinkunañam Piluta Hayt'ay Pachantin Kupakunapi pukllaq karqan, ichataq 11-llam final pukllaykunapi pukllarqan.

Brasil pichqa kutiñam atiparqan, Italya tawa kutiña, Alimanya kimsa kutiña.

Lliwmanta aswan allin quchuntinkuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kay qatiqpiqa lliwmanta 24 quchuntinkunatam rikunki, huk icha aswan kuti lliwmanta tawa aswan allinpura kasqa.

Wiksu qillqapitaq rikunki, chay quchuntinpa mama llaqtanpi kasqa.

Quchuntin Atipaq Iskay ñiqin Kimsa ñiqin Tawa ñiqin
Flag of Brazil.svg Brasil 5 (1958, 1962, 1970, 1994, 2002) 2 (1950, 1998) 2 (1938, 1978) 2 (1974, 2014)
Flag of Germany.svg Alimanya[6] 4 (1954, 1974, 1990, 2014) 4 (1966, 1982, 1986, 2002) 4 (1934, 1970, 2006, 2010) 1 (1958)
Flag of Italy.svg Italya 4 (1934, 1938, 1982, 2006) 2 (1970, 1994) 1 (1990) 1 (1978)
Flag of Argentina.svg Arhintina 3 (1978, 1986, 2022) 3 (1930, 1990, 2014)
Flag of France.svg Ransiya 2 (1998, 2018) 2 (2006, 2022) 2 (1958, 1986) 1 (1982)
Flag of Uruguay.svg Uruwayi 2 (1930, 1950) 3 (1954, 1970, 2010)
Flag of England.svg Inlatirra 1 (1966) 2 (1990, 2018)
Flag of Spain.svg Ispaña 1 (2010) 1 (1950)
Flag of the Netherlands.svg Urasuyu 3 (1974, 1978, 2010) 1 (2014) 1 (1998)
Flag of Hungary.svg Magyarsuyu 2 (1938, 1954)
Flag of the Czech Republic.svg Chiksuyu[7] 2 (1934, 1962)
Flag of Sweden.svg Suwidsuyu 1 (1958) 2 (1950, 1994) 1 (1938)
Flag of Croatia.svg Hurwatsuyu 1 (2018) 2 (1998, 2022)
Flag of Poland.svg Pulunya 2 (1974, 1982)
Flag of Austria.svg Awstiriya 1 (1954) 1 (1934)
Flag of Portugal.svg Purtugal 1 (1966) 1 (2006)
Flag of Belgium.svg Bilhika 1 (2018) 1 (1986)
Flag of the United States.svg USA 1 (1930)[1]
Flag of Chile.svg Chili 1 (1962)
Flag of Turkey.svg Turkiya 1 (2002)
Flag of Serbia.svg Sirbya[8] 2 (1930,[1] 1962)
Flag of Russia.svg Rusya[9] 1 (1966)
Flag of Bulgaria.svg Bulgarya 1 (1994)
Flag of South Korea.svg Tayhan 1 (2002)
Flag of Morocco.svg Maruku 1 (2022)

Pukllaqkuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Yaqa 6.000 pukllaqkunañam Piluta Hayt'ay Pachantin Kupapi pukllarqan.

Miroslav Klose, lliwmanta aswan kuti punkuta taripaq.
Ronaldo, lliwmanta iskay kaq aswan kuti punkuta taripaq.
Pukllaq Mama llaqtap quchuntin Taripasqa punkukuna
Miroslav Klose Flag of Germany.svg Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 16
Ronaldo Flag of Brazil.svg Brasil mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 15
Gerd Müller Flag of Germany.svg Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 14
Just Fontaine Flag of France.svg Ransiya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 13
Lionel Messi Flag of Argentina.svg Argentina mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 13
Pelé Flag of Brazil.svg Brasil mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 12
Kylian Mbappé Flag of France.svg Ransiya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 12
Sándor Kocsis Flag of Hungary.svg Hungría mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 11
Jürgen Klinsmann Flag of Germany.svg Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 11
Helmut Rahn Flag of Germany.svg Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 10
Gabriel Batistuta Flag of Argentina.svg Argentina mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 10
Gary Lineker Flag of England.svg Inlatirra mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 10
Teófilo Cubillas Flag of Peru.svg Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 10
Thomas Müller Flag of Germany.svg Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 10
Grzegorz Lato Flag of Poland.svg Pulunya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin 10

Pukyu qillqakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  1. 1,0 1,1 1,2 No existe certeza de qué ocurrió efectivamente con el partido de definición del tercer lugar. De acuerdo a algunos reportes, Yuguslawya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin no se habría presentado como protesta por supuestos errores referiles en el partido de semifinales ante Uruwayi mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin ([1][2]), mientras el FIFA Bulletin de 1984 afirma que el partido se realizó, con victoria yugoslava de 3:1 sobre Estados Unidos mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin; otras fuentes incluso afirman que este partido sólo fue instituido en 1934 ([3]).
    En la actualidad, la FIFA entrega oficialmente el tercer lugar a los Estados Unidos, lo que puede deberse a la utilización de la diferencia de goles para dirimir la situación (ver clasificación oficial aquí).
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 2,9 Unayachisqa pukllay (prórroga nisqayuq)
  3. 3,0 3,1 Iskay ñiqin pachantin maqanakuyrayku 1942, 1946 watakunapi Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa manam karqanchu.
  4. 4,0 4,1 En la Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1950, no existió partido final ni definición del tercer lugar. La definición de los cuatro lugares se realizó mediante un cuadrangular simple, en que se enfrentaron los cuatro semifinalistas. Éstos fueron Uruguay mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin, Brasil mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin, Suecia mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin y España mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin, ordenados de acuerdo a su clasificación al finalizar el cuadrangular. Los partidos indicados en la tabla equivalen a los encuentros que, coincidentemente, fueron los últimos de cada equipo, definieron su posición final y en que se enfrentaron los eventuales campeones con los segundos y los terceros con los cuartos.
  5. Marca.com (14 de mayo de 2010). «La Candidatura Ibérica ofrece un Mundial "alegre" y "seguro"». 18/06/2010 rikusqa.
  6. Kunti Alimanyapas
  7. Chikusluwakyapas
  8. Incluye los datos de la selección de Yuguslawya y de Sirbya-Montenegro
  9. Incluye los datos de la selección de la Suwit Huñu