Yupana (makiq)
Illari yupana icha Yuparpana nisqaqa yupaykunata ruwanapaq apaykachana illari apaykachanam, yupay yachaymanta sapsi yupay yachaykama.
Ñawpaq kaq solid-state electronic yupana nisqaqa 1960 wata qallariypi kamasqa karqan. Uña sayayniyuq apaykachanakunaqa 1970 watakunapim rikurirqan, aswanta Intel 4004, ñawpaq mikru-musyaq, Intel nisqap rurasqan qhipaman, Nihunpa yupanapaq llamk'aynin Busicom nisqapaq.
Kunan pacha electrónico yupayniyuqkunaqa hukniraymi, mana qullqipaq, qunapaq, tarjeta de crédito nisqa sayayniyuq modelokunamanta, sinchi escritorio modelokunaman, impresorakuna churasqayuqkama. Chaykunaqa 1970 watakunap chawpinpi ancha riqsisqam karqan, hukllachasqa sirk'akuna churasqa kaptin, hatun kayninta, qullqita pisiyachisqanrayku. Chay chunka wata tukukunanpaqqa, preciokuna pisiyarurqa, chaymi yaqa llapankupaq calculadora básica nisqa mana qullqillapaq karqa, chaymi escuelakunapiqa comunña rikurirurqa.
Unix qallariymanta pacha computadora llamk'ana llamkanakuna dc chaymanta hoc hina interactivo yupay programakunata churarqanku, chaymanta interactivo BASIC llamk'achiyta atikunman yupaykunata ruwanapaq aswan 1970 watakunapi 1980 watakunapi wasi computadorakunapi. Yupay ruwanakuna aswan sapalla yanapakuq dihital (PDA) laya dispositivokunapi churasqa kanku.
Tukuyimapaq yupanakunamanta aswantaqa, kanmi qhatukunapaq ruwasqakuna. Kayhinapaq, kanmi calculadores científicos nisqakuna, chaykunapim kachkan trigonométrico hinaspa estadística nisqa yupaykuna. Wakin calculadorakunaqa computadorapi algebra nisqatapas ruwayta atinkuraqmi . Grafico nisqa yupaykunataqa chiqap chirupi, icha aswan hatun dimensional euclídeo nisqa espaciopi sut'inchasqa llamk'anakunatam siq'inapaq llamk'achiy atikun. As of 2016 , calculadores básicos nisqakunaqa pisillatam qullqita qunku, ichaqa modelos científicos y gráficos nisqakunaqa aswan qullqipaqmi.
As the very wide availability of yachay karurimana, uñahamp'ara antañiqiqkuna chaymanta personal antañiqiq, dedicado sinch'ikaq yupaykuna, kunankama ancha llamk'achisqa, aswan pisi kanku ñawpaq kaqmanta. 1986 watapi, yupaqkuna 41% hina pachantinpi tukuypaq llamk'ana hardware atiyninmanta willayta yupanapaq rikuchisqaraq. 2007 watapaqqa kayqa pisiyarurqa 0,05% nisqamanta pisiman. [1]
Pallay
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Sullu churay
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Kay qatiq llavekunaqa yaqa llapan bolsillo calculadorakunapaqmi. Dígitos nisqakunap churakuyninqa estándar kaptinpas, huk llavekunap maypi kayninqa huk modelomanta huk modeloman hukniraymi; chay rikch’anachiyqa huk ejemplon.
| MC | MR | M− | M+ |
| C | ± | % . | √ |
| 7. 7. | 8. 8. | 9. 9. | ÷ |
| 4. 4. | 5. | 6 | × |
| 1. 1. | 2. 2. | 3. | − |
| 0 | . | = | + |
| MC otaq CM | Memory Clear nisqa |
| MR, RM, utaq MRC | Memory Recall nisqa |
| M− | Memory Qhapaqchay |
| M+ | Memory Yapakuy |
| C utaq AC | All C yachay |
| CE | Clear (qhipa) Yaykuy; wakin kutitaq CE/C sutichasqa: ñawpaq ñit’iyqa qhipa qillqasqata ch’uyanchan (CE), iskay kaq ñit’iyqa tukuyta ch’uyanchan (C) |
| ± utaq CHS | Positivo/negativo yupayta tikray aka CH ange S ign |
| % . | Pachakmanta (%) |
| ÷ | Rakinakuy |
| × | Miray |
| − | Qhichuy |
| + | Yapay |
| . | Chunkayuq punto |
| √ | Tawa saphi |
| = | Tukusqa |
Ukhunpi llamk’ana
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Tukuypiqa, huk calculadora electrónica básica nisqa kay componentes nisqamanta ruwasqa kachkan: [2]
Pukyukuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]<div class="reflist {{#if:
| columns {{#iferror:
| references-column-width
- ↑ "The World's Technological Capacity to Store, Communicate, and Compute Information" Archived 2013-07-27 at the Wayback Machine, Martin Hilbert and Priscila López (2011), Science, 332(6025), 60–65; see also "free access to the study"
- ↑ John Lewis, The Pocket Calculator Book. (London: Usborne, 1982)