Wañusqa rimay
Wañusqa rimay nisqaqa manaña rimaqniyuq kaq rimaymi. Ahinataq, manañam kanchu muchik simita, kulli simita, pukina simita, muyska simita rimaq runakuna.
Wakin wañusqa simikunaqa wakin llamk'aykunapim puririnku, iskay ñiqin simi hina, klasiku simi hina icha liturgia simi hina, manaña pipas mama simi hinachu chay simita hap'iptinpas. Chayna kaptinpas, simiqa manam purinchu kawsaq simikunapi pachapa risqanman hina wiñayninpa, wiñayninpa normal ñanninta.
Simi wañuyqa simi tikraypa rurunmi, chaymi huknin kayhinata rikurimunman:
- Pisi pisimanta simi wañuy: simikunap wañuynin aswan riqsisqa.[1] Generalmente pasakun chay simi rimaq runakuna aswan riqsisqa simi rimaqkunawan tinkuptinku. Kay qutu runakunaqa ñawpaqta iskay simipi rimaqman tukunku, chaymantataq musuq miraykunawan yachaypa nivelninqa pisiyan, tukukuypiqa mana mama simi rimaqkuna kanchu.
- Uramanta pataman simi wañuy: simiqa religionpaq, literaturapaq, ceremonialpaqlla llamk'achiyta qallariptin, ichaqa mana casual contextopichu. (Latin simipi hina)
- Patamanta urayman simi wañuy: simi tikray qallarikun hatun pata pachamamapi, ahinataq kamachiypi, ichaqa hinallam llamk’achisqa kachkan contexto casual nisqapi.
- Radikal simi wañuy: huk simi chinkapuynin, chay simita llapa rimaqkuna mana rimayta munaptinku, manchachikusqankurayku, ñit’isqa kasqankurayku, qatiykachasqa kasqankurayku, utaq colonización nisqawan.