Uchu

Tuktuyuq uchu yura

Puquq uchu yura

Uchu (genus Capsicum L.) nisqakunaqa huk chakra yurakunam, papa yura rikch'aq aylluman kapuq.

Yurakunamanta

Rurunkunatam mikhunchik, hayaq q'apachanam. Rurunkunapi kaq hayaq imayayninqa kapsaysina (capsaicina) nisqam.

Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan puquchisqa uchu rikch'aqqa wata uchu (Capsicum annuum) nisqam. Chay yuramantaqa achka chakra yura layakunatam akllaspa mirachirqan, hayaq ruruyuq (sallqa yura hina), misk'i ruruyuqpas (misk'i uchu icha paprika nisqa).

Huk ancha hayaq uchuqa ruqutu (Capsicum pubescens) nisqam.

Rikch'aqkuna

Kaymi huk rikch'aqninkuna:

• wata uchu (Capsicum annuum)
• Capsicum pendulum
• Capsicum minimum
• Capsicum baccatum
• Capsicum abbreviatum
• Capsicum anomalum
• Capsicum breviflorum
• Capsicum buforum
• Capsicum brasilianum
• Capsicum campylopodium
• Capsicum cardenasii
• Capsicum chacoense
• chinchi (Capsicum chinense)
• Capsicum chlorocladium
• Capsicum ciliatum
• Capsicum coccineum
• Capsicum cordiforme
• Capsicum cornutum
• Capsicum dimorphum
• Capsicum dusenii
• Capsicum exile
• chihi uchu (Capsicum eximium)
• Capsicum fasciculatum
• Capsicum fastigiatum
• Capsicum frutescens
• Capsicum flexuosum
• Capsicum galapagoensis
• Capsicum geminifolum
• Capsicum hookerianum
• Capsicum lanceolatum
• Capsicum leptopodum
• Capsicum luteum
• Capsicum microcarpum
• Capsicum minutiflorum
• Capsicum mirabile
• Capsicum parvifolium
• k'ita uchu (Capsicum pendulum)
• Capsicum praetermissum
• ruqutu, chira, chinchi uchu (Capsicum pubescens)
• Capsicum schottianum
• Capsicum scolnikianum
• Capsicum stramonifolium
• Capsicum tetragonum
• Capsicum tovarii
• Capsicum villosum
• Capsicum violaceum

Hawa t'inkikuna

• Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchu.

• Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchu