Sutirimana

Wikipediamanta

Simi kamachiypitaq suti icha sutirimana (kastilla simipi: sustantivo, latin simimanta: substantivum) nisqaqa imatapas, ima kaqtapas sut'ichaq rima layam.

Huklla yupa (Sapaq yupa) - Achka yupa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

(Singular - Plural)

Sutikuna: HUKLLA YUPA - (Substantivos: SINGULAR)
Qhari Hombre
Wasi Casa
Allqu Perro


Sutikuna: ACHKA YUPA - (Substantivos: PLURAL)
Qharikuna Hombres
Wasikuna Casas
Allqukuna Perros

Rikch'ayrimana + Suti[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Rikch'ayrimanaqa huk rimaykunapi - ahinataq qhichwa simipi, aymara simipi, nawa simipi, inlish simipi, aliman simipi, grigu simipi, rusu simipi - sutirimanap ñawpanpim; hukkunapitaq - ahinataq latin simipi, kastilla simipi huk romanu simikunapipas, pulaku simipi - sutirimanap qhipanpim.

Huklla yupa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Qhichwa simipi
Rikch'ayrimana + Sutirimana
Kastilla simipi
Sutirimana + Rikch'ayrimana
Musuq llaqta Ciudad nueva
Hatun wasi Casa grande
Yana allqu Perro negro

Achka yupa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Qhichwa simipi
Rikch'ayrimana + Sutirimana + "-kuna"
Kastilla simipi
Sutirimana + "(e)s" + Rikch'ayrimana + "(e)s"
Musuq llaqtakuna Ciudades nuevas
Hatun wasikuna Casas grandes
Yana allqukuna Perros negros

Kapuy k'askaq[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Chay kapuy k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi kapuy rimakunam kan.

Kapuy k'askaq
wakay Mi vaca
wakayki Tu vaca
wakan Su vaca
wakayku Nuestra vaca (excluyendo al receptor)
wakanchik Nuestra vaca (incluyendo al receptor)
wakaykichik Vuestra vaca
wakanku Sus vacas

Kapuy k'askaqkunaqa huk k'askaqkunap ñawpanpi yapakun.

Kapuy k'askaq +
Árbol Sach'a k'askaq
Tu árbol Sach'ayki yki (+ 1 k'askaq
Tus árboles Sach'aykikuna yki kuna (+ 2 k'askaq)
De tus árboles Sach'aykikunamanta yki kuna manta (+ 3 sufijos )
Cuéntame de tus árboles. Sach'aykikunamanta willaway

Hina k'askaq[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Chay hina k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi hina rimakunam kan.

Hina k'askaq
Punku NOMINATIVO Puerta
Punkuta ACUSATIVO A la puerta
Punkuman ILATIVO Hacia la puerta
Punkumanta ABLATIVO Desde la puerta
Punkupi LOCATIVO En la puerta
Punkuwan INSTRUMENTAL Con la puerta
Punkupaq BENEFACTIVO Para la puerta
Punkuqpa GENITIVO De la puerta
Punkukama LIMITATIVO Hasta la puerta
Punkurayku CAUSAL A causa de la puerta
Punkuhina COMPARATIVO Como la puerta

Sutip phatmakuynin[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

(Clasificación del sustantivo)

Sutiq phasmikuynin - (Clasificación del sustantivo)
Mana chanin suti (sustantivo común) Uywakuna: K'usillu, Taruka, Wachwa; Yurakuna: Sach'akuna, T'ikakuna, Animales: Mono, Venado, Pato; Plantas: Árboles, Flores
Achka achkamanta sutichasqa (sustantivo colectivo) Ayllu, Llaqta, Khipu Familia,Pueblo, Nudo
Mana yuyay atina suti (sustantivo no contable) Ch'uspikuna, Sisikuna, Chukchakuna, Challwakuna, Qulqikuna, Unukuna, Ch'askakuna Mosca,Hormiga, Cabellos, Pez, Plata, Dinero, Uno, Estrellas
Chanin sutichaq (sustantivo propio) Qusqu, Ollantay,Lima Cusco, Ollantay, Lima
Rikuy hap'iy atina sutikuna (sustantivo concreto) Wasi, Killa Casa, Luna
Mana rikuy, mana hap'iy atina sutikuna (sustantivo abstracto) Iñi, Taytacha
Phatman phatman sutikuna (sustantivo partitivo) Kuskan, Ch'iqta
... ... ... ...

Mana chanin suti[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kay ukhupiqa tarikunku.

Uywakuna

Yurakuna

Achka-achkamanta sutichasqa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  • Tama Bandada de palomas
  • Taqi Donde se guarda los productos

Mana yuyay atina suti[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Chanin sutichaq[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Rikuy hap'iy atina sutikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kaykuna kanku:

Mana rikuy, mana hap'iy atina sutikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Phatman-phatman sutikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Saphi hina sutikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kaykunaqa kanku haqay sutikuna imaynapipas rimakullan, qhawarichiy

Achka sutiwan sutichaq[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kaykunaqa sapanqa suti puririn ashkha ashkhaman.

qhawarichiykuna…

Huk rimaykunamanta hamuq sutikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

(Sustantivos que derivan de otras palabras)

- Sutimanta hamuq (Sustantivo Nominal)

- Simichaqmanta ranpaqninmanta hamuq (Sustantivo Derivado de un Adjetivo)

- Sutiq simichaqmanta hamuq (Sustantivo derivado de un verbo)

Kaypipas qhaway[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]


Hawa T'inkikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sutirimana&oldid=664654" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)