Shepherd Gate Clock
Shepherd Gate Clock (51°28′41″N 0°00′05″W) kayqa huk pacha tupuq pirqapi warqusqa, Royal Observatory nisqapa punkunpa hawanpi, Greenwich wasi Greenwich llaqtapi, Hatun Lundun llaqtapi. Pacha tupuq nisqaqa huk ñawpaq rikch'anachiymi karqan, k'anchaywan t'inkisqa pacha tupuq sistima nisqamanta, huk khuyapayakuq pacha tupuq mecanismom karqan, hatun wasi ukhupi kuyuchina pacha tupuqwan apachisqa electricidad pulsukunawan kamachisqa. ‘Khuyapayakuq pacha tupuqkuna’ llikataqa Charles Shepherdmi ruwarqan, churarqanpas 1852. Punku qayllapi kaq relojqa yaqapaschá ñawpaq kaq Greenwich Mean Time nisqa pachata llapa runaman rikuchirqan, manataqmi costumbrechu 24 horas analógico nisqa dial nisqawan. Hinallataqmi qallariypiqa rikuchirqan pacha astronómico nisqa chaymi qallarirqan 12 chawpi p’unchay mana chawpi tutachu.
Punku pacha tupuqqa tukuy runaq qayllanpi horata rakiq; huk qhawana wasip pacha señalninmi karqan pacha bola, 1833 watamanta pacha. Tiempo pelotaqa 1.00pm (13:00)llatam señalarqa, ichaqa karumantam qawakurqa. Qhipaman pacha unanchakunata alamrikunawan rakiy yuyayqa aswan aswan electricidadwan pacha unanchakunata kay ruwaywan rakiyta aparqan. Tiempo unanchakuna, negociokunapi ancha importante kayninmanta hawaqa, aswan importanten karqan barcokunata trenkunatapas tiempollanpi purichinapaq. Chay sasachakuyqa astawanmi yapakurqan kunan tiempopi tiempota qhawaqkunawan tupachispa askha pacha tupuqkunapi mana allintachu ruwasqankurayku.
Pisiyachisqa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Chay sistemaqa ñawpaqtaqa 1851 watapi Hatun Rikuchiypaqmi (aka The Crystal Palace Exhibition in London) rurasqa karqan, chaymi Airy Shepherd simpático nisqa sistemata qhawana wasipi churarqan. [1] Chay pachaqa hamun observatorio ukhupi Michiq Motor Relojmanta. [1] 1866 watapi Shepherd Motor Clock nisqamanta pacha señalkunata Atlántico mama qucha chimpaman transatlántico cable nisqawan América llaqtaman apachirqanku. [1]
Paqarinankuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Reloj llikapaq ñawpaq yuyayqa Astrónomo Royal nisqamanta hamurqan, George Airy . Ferrocarril llika chayamuptinqa, huk pacha kamachiymi necesitakurqa, chaypacha tukuy suyupi llamk’achisqa imaymana mana tupaq llaqta pachakunata tikranapaq. Airyqa yuyaykurqanmi kay tiempo estándar nisqataqa Observatorio Real nisqa qonanta. Paypa yuyayka "galvanismo" icha señalización eléctrica nisqanwanmi Greenwich llaqtamanta huk relojkunaman pacha pulsokunata tukuy suyupi apachiymi karqan, ichapas Iwrupamanpas, coloniakunamanpas. Musuq mama qucha ukupi cable chayllaraq churasqa Dovermanta Calaiskama 1851 watapi, Inglaterrawan Franciawan pacha señalkunata apachiy atiyta hatarichirqa – kayqa longitudpa chiqan kayninkunata ancha chiqap tupuyta atikunman, ñawpaq kutita.
Charles Shepherd sutiyuq runa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
1849 watapi Charles Shepherd Junior (1830–1905), [2] ingeniero, reloj ruwaqpa churin, huk sistemata patentarqan, huk llika simpatiku relojkunata kamachinapaq, electricidadwan (icha galvanismo, sutichasqa). Shepherdqa hatun rikuchiypaqmi llapa runakunaq relojninkunata churarqan, chaymi kicharikurqan 1851 watapi aymuray killapi. 1851 watapi octubre killapin Airyqa Charles Shepherdman qelqarqan propuestakunata, estimacionkunatapas mañakuspa, chaypin mañakurqan kay relojkunata:
Huk automático reloj. Huk reloj hatun dialniyuq Llaqta runakunapa qawananpaq, Observatorio yaykuna punkupa hichpanpi, kimsa aswan uchuy relojkuna, llapanku automático relojwan khuyapayakuspa kuyuchinapaq.
Airyqa munarqataqmi kunan kaq Greenwich pacha pelota electricidadwan purichiyta, chaynapi 13:00 pacha uraykamuyninqa observatorio ukupi motorpa relojninwan sincronizasqa kananpaq.
1852 watapi agosto killapaqmi Shepherdqa relojkunapa, cablekunapa llikanta ruwarurqa hinaspa churarurqa chay observatorio nisqapi. Costos nisqakunaqa aswan hatunmi karqan qallariypi yuyaykusqankumantaqa. Shepherdqa 40 libra qolqetan yupasqa motor relojpaq, tiempo bola aparatopaqpas, sapa khuyapayakuq relojpaqtaq 9 libra qolqeta. Llapan gastokunaqa karqan 70 libras esterlinas motor relojpaq, 75 libras esterlinas punku qayllapi perqa relojpaq.
Qhipaman Shepherd sutiyuq runaqa 1853 watapi Indiap kamachiyninpaq telégrafo llika ruranata qhawananpaqmi churasqa karqan. [2]
Greenwich pachata apachiy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Motor reloj, [3] qallariypiqa Reloj Normal icha Reloj Motor nisqa sutichasqa, ichataq qhipaman Reloj Estándar Solar Promedio nisqawan riqsisqa, sapa segundo pulsukunata kacharqan simpático relojkunaman Cronómetro Sala nisqapi, Dwelling House (Flamsteed House) nisqapi, chaymanta... punku (Punku Reloj). [4] Shuk pulso kachashkami pacha pelotaman 13:00 pacha. Chay señalkunataqa Greenwich llaqtamanta London Bridge nisqa puentekama cablekunawanpas apachirqakum. London Puentemanta huk pacha señalta mana ancha sapa kutichu rakirqanku telégrafo alambrekunawan relojkunaman hinallataq chaskiqkunaman Londres, Edimburgo, Glasgow, Dublín, Belfast hinallataq askha huk llaqtakunapi. 1866 watamanta pacha pacha señalkunatapas Estados Unidos Harvard Hatun Yachay Sunturman musuq transatlántico submarino cable nisqawan apachirqanku. [3]
Airypa 1853 watapi Observatorio nisqapi Junta de Visitantes nisqaman willasqanpin sut’incharqan Shepherd nisqa motor relojpa imayna llank’asqanmanta:
Kay relojqa Cronómetro nisqa cuartopi huk reloj galvánico simpático nisqatan purichin, chaymi, chayrayku, sensibilidad nisqapi allin; chay hinataqmi cronómetros nisqakunata tupachinku huk relojwan, chay relojqa manan yupaywan allichayta necesitanchu.
Chay kikin Normal Relojqa khuyapayakuq kuyuywanmi waqaychan haykuy-punkupi hatun relojta, Observatoriopi iskay relojkunata, huk relojtawan London Bridge Terminus of the South-Estern Railway nisqapi.
Sapa punchawmi Londres llaqtamanta karunchakuq llapa hatun ferrocarrilkunapi señales galvánicas nisqakunata apachin. Chayqa Greenwich Bolata, Pelotatapas Strand nisqapi kaq Compañía de Telégrafo Oriental nisqap Oficinankunaman urmachin.
Tukuy kay imaymana efectos nisqakunaqa mana yuyaywan pantaspa pachamanta ruwasqa kanku; hinaspapas manan mana satisfacción nisqataqa sienteyta atiymanchu, chhaynapin Observatorio Real ch’inlla yanapashan negociokunaq horanpi purinanpaq, kay llank’anayoq suyupa hatun partennintakama.
Instalacionmanta pacha[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
Punku Relojqa qallariypiqa quyllur pachamanta pachata rikuchiq, chaypi sapa p'unchawpa 24 horas yupayqa chawpi p'unchawmanta qallarikun. XX siglopin relojta cambiarqanku Greenwich llaqtapi hora media nisqa kananpaq, chaypin sapa p’unchaypa 24 horas yupayqa chawpi tutamanta qallarikun. Punku Relojqa Greenwich Chawpi pachata rikuchispallapunim kachkan, manataqmi chiri pachapaq allichasqachu . Kunanqa chay relojqa hatun wasi ukhupi cuarzo nisqawanmi kamachikun. Motorpa relojninkunaqa qhawarichisqaraqmi kashan ichaqa manan llank’ashanchu.
Deal llaqtapi Timeball Museo nisqapiqa huk relojmi kachkan, huk kuti Greenwich motor relojwan tinkisqa.
15 ñiqin chakra yapuy killapi 1940 p'unchawpi iskay ñiqin pachantin maqanakuypi Blitz, dial nisqa bombawan waqllichisqa karqan, ichataq chay mecanismoqa kawsarqanmi. Chay dialpa rantinpim huk replica exacto nisqawan cambiasqa karqa. [5]
Pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Shepherd master clock (en) (2015-09-14)
- ↑ 2,0 2,1 Electrical master clock Pukyumanta willaypi pantasqa: Etiqueta
<ref>no válida; el nombre «autogenerated1» está definido varias veces con contenidos diferentes - ↑ 3,0 3,1 Shepherd master clock (p'unchaw: 3 May 2017 )
- ↑ Shepherd gate clock (p'unchaw: 3 May 2017 )
- ↑ The Royal Observatory Greenwich - The Shepherd Gate Clock (p'unchaw: 3 May 2017 ) A very detailed history of the Shepherd Gate Clock.
Unanchasqa pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
- Howse, Derek (1997) Greenwich pacha wan longitud, Waranqa wata Oficial ed., Londres : Philip Wilson, Museo Nacional Marítimo, 1999 watapi.