Sarampiónpaq hampi

Wikipediamanta

Sarampiónpaq hampi huk hampi kan chantapas sumaq allinlla t’ituypaq sarampión kaqta kan.[1] Chanta huk dosis 85% wawakuna hisq’un killakunayuqwan immunes kanku.[2] Kaykuna mana inmunidad huklla dosiswan paqarichinkuchu chanta iskay dosiswan hatunyachinku. Mayk’aq tasas vacunaciónpaq runakunapi aswan 93% kanku chantapas mana sarampión unquyta hatunyachinchu; ichaqa, kayta ruwayta atikun sichus tasas vacunaciónmanta huchuyachin. Hampip allichaynin achka watukuna unan. Mana yachasqa sichus pachawan mana allichayniyuq tikran. Kay hampi unquyta t’ituyta atikunpas sichus iskay punchawkuna unquywan kasqan.[1]

Harkay[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Hampi wiñaypuni harkan kay VIH infección kaqwanpas kasqan. Wak efectokuna pisi chaymanta huchuy unanku. Nanayhina kitipi maypi inyecciónta tarikusqan utaq pisi rhupa yapasqanku. Anafilaxia huk runapi pachaq waranqa runakunamanta willakusqan. Tasas Síndrome de Guillain-Barré kaqmanta, autismo kaqmanta chaymanta unquy inflamatoria chunchulamanta kaqmanta mana hatunyachisqankuchu. [1]

Ruwaynin[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Hampita hapirinalla sapallapaq chaymanta tupasqa wak hampikunawan kay rubeolapaq hampi kaqwan, paperaspaq hampi kaqwan, chaymanta varicelapaq hampi kaqwan yapanku(kay MMR hampi chaymanta MMRV hampi). Hampita allillan llapa tupachisqawan llamkan. Kay Organización Mundial de la Salud kay hampita hisq’un killakunapi niyta qusqan kay kitipi pachapi maypi kay unquyta sapsi kan. Kitipi maypi kay unquyta mana sapsi kan chantapas chunka iskayniyuq killakunapi allinlla kan. Kayta huk kawsay hampi kan. Ch’aki hallp’ahina kan chayta chaqru ñawpaq qarapi utaq musculopi quyta munan. Chiqaqchaypaq sichus kay hampita allinlla kasqan chantapas yawar qhawachiyta munan.[1]

Ñawpaq willakuy, sociedad chaymanta cultura[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

85% wawakunamanta llapa pachapi kay hampita 2013 kaqpi tariyta tiyanku.[3] 2008 kaqpi 192 suyukunata iskay dosis qusqanku.[1] Hukñiqi dosis 1963 kaqpi qallarisqan.[2] Tupasqa sarampión-paperas-rubeola (MMR) hampi ñawpaq 1971 kaqpi hapirinalla riqsisqan.[4] Kay varicelapaq vacuna kay kima hampikunaman 2005 kaqpi yapasqan kay MMRV hampi kaqta qusqan.[5] Kay Lista Chaniyuq Hampikunamanta Organización Munidal de la Salud kaqpi kan, aswan qhapaq hampikuna kaqlla alliyay sistema kaqpi munasqan.[6] Kay hampita mana sumaq qullqita kan.[1]

Willakuykuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 "Measles vaccines: WHO position paper.". Weekly epidemiological record 84 (35): 349–60. 28 August 2009. PMID 19714924. http://www.who.int/wer/2009/wer8435.pdf. 
  2. 2,0 2,1 Control, Centers for Disease; Prevention (2014). CDC health information for international travel 2014 the yellow book. p. 250. ISBN 9780199948505. https://books.google.ca/books?id=nVppAgAAQBAJ&pg=PA250. 
  3. Measles Fact sheet N°286 (November 2014) (p'unchaw: 4 February 2015 )
  4. Vaccine Timeline (p'unchaw: 10 February 2015 )
  5. Mitchell, Deborah (2013). The essential guide to children's vaccines. New York: St. Martin's Press. p. 127. ISBN 9781466827509. https://books.google.ca/books?id=w0C7L9o3m-MC&pg=PA127. 
  6. WHO Model List of EssentialMedicines. World Health Organization (October 2013) (p'unchaw: 22 April 2014 )
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Sarampiónpaq_hampi&oldid=627667" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)