Ranulfo Amador Fuentes Rojas
| Ranulfo Amador Fuentes Rojas | |
| Kawsaynin | |
|---|---|
| Paqarisqa | nuwimri 18, 1940  (run 84)
|
| Suyun | Piruw
|
| Education | |
| Simikunan | Kastilla simi
|
| Llamk'anan | |
| Llamk'anan | qillqaq
|
| Military service | |
| Hawa-puriq | |
Ranulfo Amador Fuentes Rojas sutiyuq runaqa (18 ñiqin ayamarq'a killapi 1940 watapi paqarisqa Punki llaqtapi, Anqu distritupi, Lamar pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi, Piruwpi) piruwanu qhichwa simipi kastilla simipipas qillqaqmi, waynu takichaqpas.
Kawsaynin
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Ranulfoqa, Ranucha qayasqapas, wiñarqan Punki llaqtapi chunka hukniyuq kaq watankama. Ancha yuraq qarayuq kaptinmi, qhichwa masinkunas chikchi nispa kamiq karqan. Manaraqsi kastilla simitachu rimarqan, qhichwa simillatas. Lucía Rojas Sosa sutiyuq maman wañurqaptinsi, chunka hukniyuq watallayuq kaspa taytanwan Amadeo sutiyuq wawqinwanpas sach'a-sach'akunaman astakurqan, "chunchu" nisqa runakunawan kawsanapaq. Taytanpas wañurqaptinsi Punkiman kutimurqan, allin runakunawansi kawsaspa. Chaymantataq Limaman astakurqan yachaqanapaq llamk'anapaqpas. Piedraliza del Rímac nisqa barriyupi kawsaspa yachay wasiman rirqan. Chaypi limeño nisqa runakunas asipayaspa llakichiq karqan. Chaypachas takikunata, harawikunata, waynukunata qillqayta qallarirqan. Chunka pichqayuq watayuq kaspa ñawpaq kaq waynunta qillqarqan, Voluble (Corazón de piedra ingrata) sutiyuq, iskay simipi takina (huk wirsukuna kastilla simipi, hukkunataq qhichwa simipi). 1970 watapi qillqarqan lliwkunamanta aswan riqsisqa waynuntam, El Hombre ("Runa") nisqa, kastilla simipi. Waynunkunapaqqa takinatam rimanatapas ruraq karqan.
2002 watapi Llaqtaypa Harawin nisqa 32 harawiyuq qillqasqanpaq Qhichwa simi kapchiy mamallaqta suñay (Premio Nacional de Literatura Quechua) nisqatam chaskirqan.
Qillqasqankuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Waynukuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- [1956] 1966: Voluble (Corazón de piedra ingrata) (kastilla, qhichwa)
- 1967: Mis Recuerdos (kastilla, qhichwa)
- 1970: La Mar (kastilla)
- 1971: Niñachay (qhichwa)
- [1970] 1974: El Hombre (kastilla; qhichwaman t'ikrasqapas)
- 1977: Pasñacha (qhichwa, kastilla)
- 1979: El Jilguero (kastilla)
- 1980: Punchullay (qhichwa, kastilla)
- 1981: Inti Sol (kastilla; Marcial Molinap t'ikrasqan qhichwaman)
- 1981: El Pajarillo (kastilla, qhichwa)
- 1982: Hermano (kastilla, qhichwa)
- 1986: Mi Maestro (kastilla)
- 1986: Alma de Ayacucho (kastilla, qhichwa)
- 1986: Lucía (kastilla)
- 1987: Intipa Sisan (qhichwa)
- 1988: Llaqtallay (kastilla, qhichwa)
- 1988: Huanta (kastilla)
- 1988: El Amor del Niño (kastilla)
- 1989: Punki (qhichwa)
Marinira takikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- 1987: El Trigal (kastilla, qhichwa)
Karnawal takikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- 1979: Huk Sol (qhichwa)
- 1980: Tunki (qhichwa)
- 1980: Cuánto Vale (qhichwa, kastilla)
- 1980: Capi Fuentes (qhichwa, kastilla)
- 1987: Huamanguino (qhichwa)
- 1989: Año del Hombre (qhichwa, kastilla)
- 2000: Carnaval 2000 (qhichwa, kastilla)
Harawikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- 2002: Llaqtaypa Harawin (qhichwa, 32 harawi), Wamanqa
- hukkunapas
Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- María Alvarado: Ranulfo, el hombre, artículo, entrevista, taki El Hombre. La República, 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1991 watapi
- Víctor Quiroz: Políticas andinas de la memoria. El conflicto colonial peruano en el retablo ayacuchano El hombre (1987) de Edilberto Jiménez Quispe. Hispanic Issues On Line (HIOL) 17, 2016 watapi, pp. 104-125. Ranulfo Fuentes: El hombre, qhichwa simiman t'ikrasqawan: Runa, pp. 108-109.
- El Hombre, Manuelcha Prado, Ranulfo Fuentes
- Voluble (Corazón de piedra ingrata), Isabel Gamboap takisqan