Radoje Domanović
Radoje Domanović | ||
---|---|---|
Kawsaymanta qusqakuna | ||
Paqarisqa | Sirpiya, 16 ñiqin hatun puquy killapi 1873, Ovsište | |
Wañusqa | Sirpiya, 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1908, Beograd (35) | |
Rurasqankuna | Qillqaq | |
Aswan riqsisqa qillqasqan: | Stradija, Umalliq |
Radoje Domanović (sirbya simi : Радоје Домановић) sutiyuq runaqa; (16 ñiqin hatun puquy killapi 1873 watapi paqarisqa Ovsište llaqtapi – 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1908 watapi wañusqa Beograd llaqtapi), huk Sirpiya mama llaqtayuq qillqaq, imapas willakuq, allí-allin riqsisqaassipayay taksa willakuyninkunawan.
Willakuy
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Radoje Domanović paqarimurqa Ovsište llaqtapim Chaupiserbia nisqanpi, Miloš Domanovićpa hinataq Persida Cukićpa churin, llactapa amautan hinallataq ñaupaqman puririq, Pavle Cukićpa churinpa churin, hukninkaq comandante militar ñaupaq kaq hinallataq iskay kaq serbia llactapa hatarimuyninku. Payqa warma kaspan wiñarqa Gornje Jarušice llactapim Kragujevacpa kuchumpi. Chaypim qallariy yachaywasiman rirqa, Kragujevacpiñataq chaupi yachaywasipi tukurqa hinallatq, filosofiatañataq qatun yachay wasi Belgradollaqtapi, kaypim yachamurqa huq simicunata hinañataq serbia llaqtapa kawsayninta.
1895 watapim llamkayta qallaykurqa, amauta hina Pirot yachaywasipi, Serbia llactapa uranpi, kay suyukunam chayraq qatun suyu Otomano nisqanmanta qispichisqa kara. Pirotpim Jaša Prodanovićta (1867–1948) riqsirqa, amauta hinallataq ruruchiq, kaykunam políticaspi yuyaymanayninkunata qespichirqa, chaypitaqmi riqsirqa qipaman warmin kaqta, Natalija Raketić (1875–1939) huk mana imayuq amauta Sremski Karlovcimanta, paymi yanaparqa taksa hinataq kuyukuq kausayninpi, paywanmi kimsa wawayuq kara.
Partido Radical del Pueblo nisqanman huñukurusqanmantam maqanakuyman yaykurura Obrenović nisqampa. Kamachikuyninkunawan hinaspanmi Vranje llaqtaman apasqa karqa 1895 wata tukuynimpiña hinaspa 1896 watapi yapa pusayuraku Leskovacmanñataq. Paypa qilqayninkunam qallaykurqa yachachisqan watakunapim, riqsichimurqa ñaupaq kaq taksa chiqap kawsayninta1895 watapi, 1898 watapi llaqta hatary yachachimusqanmanta warmintin wikutimusqa karqa kamachikuqpa kuntranpi rikurimusqan rayku, chaimantam Belgrado llaqtaman pasakurqa lliw aylluntin.
Belgradopiñataq llamkayta qallaykurqa qillqaq wawqinkunawan “Zvezda” (Quyllor) sapa suqta punchau willakuykuna hinallataq chay periódico político de oposición “Odjek” (Eco) nisqanpipas. Kaypim qilqayta hinaspa riqsichimuyta qallaykurqa chay assipayay willakuyninkunawan, imaynam: “Supay”, “Munapayaycuna qichuy”. Riqsisqa kayman chayayninmi karqa kaykuna reqsichimusqanmanta: “Umalliq” (1901) hinallataq “Stradija” (1902), chaykunapim nirqa chay Sichi kamachikuykunapa llullakuyninta, yanqa kayninkunata.
Maqanakuy qipallanmanmi Aleksandar Obrenović kamachikuynin tukurqa 1903 watapi, ancha riqsiska kachkaptin, Domanović chaskirqa huk qillqaita amawtakunapa umanchaqninmanta, chaymanta Alemania suyuman kacharqa huk wata ashkataraq yachaq, chaymi apakurqa Múnich llaqtapi. Chaymanta Serbiaman kutiptin Radoje llakikururqa mana musuq yachaykuna kaptin. Qallaykurqa kikinpa Suqta punchaw willakuykunata “Stradija” nisqanta, chaymantam hinalla piñakurqa llapa chay musuq Akllanakuspa kamachinakuykunata nisqankunata mana kallpanchasqa kasqankumant, ichaqa chay qillqaskankuna manañam ñaupaqta kallpayuq hinañachu karqa nitaq umanchaytapas atirqañachu ñaupaqta hina.
Radoje Domanović chaupi tutapim wañukurqa, 17 chakra yapuy killapi 1908 watapi, kimsachunka pichqayuq watampi, wañukurqa neumonia unquywanmi hinallataq tuberkulosiswan, musuq ayamarka Belgradupapim pampasqa karqa, lliw qipa qillqaskankuna chinkaruram chay ñaupaq maqanakuy pachapi.
Qillkaskankuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Wakin reqsisqa qellqasqankuna:
- Hatun qucha wañusqa, 1902
- Kraljević Marko iskay kutipi Serbio runakunawan, 1901
- Mayqin hina serbio turupa yuyaymananan, 1902
- Munapayaycuna qichuy, 1899
- Musuq maqanakuy, 1902
- Shuti, 1899
- Supay, 1898
- Stradija, 1902
- Umalliq, 1901
Hawa tinkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Radoje Domanović.
Radoje Domanović qellqay tukusqankunam (serbia simipi) (runasimipi)