Q'uñi yaku upyana
(Q'uñi unu upyana-manta pusampusqa)
Q'uñi yaku upyana nisqaqa q'uñi yakupi aytisqa qurakunam icha yura rakikunam - raphipas saphipas hunt'a yurapas -, chay yuramanta chullusqa imayaykunayuq q'uñi yakum.
Kaymi huk q'uñi yaku upyanakuna:
- Tiy (tiy raphiyuq q'uñi yaku)
- Kaphiy (kutasqa kusasqa kaphiy ruruyuq q'uñi yaku)
- Mati upyana (mati wayusa raphiyuq q'uñi yaku)
- Kuka q'uñi yaku (kuka raphiyuq q'uñi yaku)
- Qura yaku nisqakuna (qurayuq q'uñi yaku)
- Quñu yaku niyan yaku tinpushqaman, achaykaptin, wiñantsik muñaata, manaqa sidruunta, manaqa tiita, manaqa yirwa luyisata, mishkiwan, tantawankar, manaqa kamtsawan, upuntsik waaraypa mana papa kashki kaptin. Manam 'mati' niyantsu. Wakin atska yuraman washkuta wiñayan, kalichi nir upuyan, tsaka tsakallana makita shupapaakur.