Mikhuna

Mikhuna

Mikhuna icha Alimintu nisqaqa ima runap mikhunanpaqpas.

Mikhuna imayaykuna

Kaymi mikhunanchikpi tiksi mikhuna imayaykuna:

• K'illimsayaku (hidrato de carbono)
  • Miqu (almidón): riwi murukuna, papa, kumar, rumu
  • Asukar icha Wiru misk'i (sakharusa, sacarosa): wayukunapi, misk'i wirupi
  • Uwas misk'i (glukusa, glucosa): wayukunapi
  • Wayu misk'i (fruktusa, fructosa): wayukunapi
• Prutina (proteína): chaqullu, kiwicha, kinwa, qañawa; uywamanta mikhuna (runtu, aycha, kisu, lichi)
• Wira (grasa / lípidos): huk murukuna (inti wayta, inchik, asitunas), palta; uywa wira (mantika, nata, mantikilla)

Yuramanta mikhuna

Wayukuna

• Puquy k'allku (Limun)
• Chilltu (Tumati)
• Chirimaway (Anana)
• Chirimuyu
• Lurasnu
• Mansana
• Maqmillu (Nispiru)
• Muntipuquy (frutilla)
• Papaya
• Puquchi (Palanta)
• Sawintu (Wayawa)
• Unukhachun (Milun)
• Uwas
• Yakukhachun (Sandiya)

Ch'aki rurukuna

• Almindra
• Awillana
• Inchik
• Kastaña
• Tuqti

Chaqallukuna

• Purutu
• Pasul
• Tarwi
• Chaqullu
• Alwirhas
• Lantrihas
• Suya

Yuyukuna

• Kulis
• Ahus
• Pilliyuyu (lechuga)
• Siwilla

Chawa yuyumanta rurasqa

• Yuyupa

Yuyumanta yanusqa

• Chupi
• Lawa
• Llaqwa
• Luqru

Allpapi puquq

• Apichu (Kamuti)
• Papa
• Rumu
• Sanurya

Muru mikhuna

Ayarakuna

• Kinwa
• Qañawa
• Kiwicha

Riwikuna

• Arrus
• Awina
• Sara
• Sintinu
• Siwara
• Triyu

Riwimanta, sankumanta rurasqa

• Hak'u
• Sanku
• T'anta
• Qhaqti
• Pastil
• Phidiyu

Añakakuna (Misk'ikuna)

• Chukulati
• Lachiwa misk'i
• Asukar

Q'apachanakuna

• Yura wira
• Mama aqha
• Salsa

K'allampakuna

• Champiñun

Uywamanta mikhuna

Aychakuna

• Challwa
• Waka: waka aycha
• Khuchi
• Wallpa
• Sach'a wallpa (pavo)

Lichimanta rurasqakuna

• Lichi
  • Waka lichi
• Kisu
• Mantikilla
• Yugur