Cysticercosis

Wikipediamanta
Cysticercosis

Magnetic resonance image in a person with neurocysticercosis showing many cysts within the brain.
Akllana hawa imankunawan
CIE-10Plantilla:ICD10
CIE-9Plantilla:ICD9
DiseasesDB3341
MedlinePlus000627
eMedicineemerg/119 Plantilla:EMedicine2 Plantilla:EMedicine2
MeSHD003551
Unquspaykiqa hampikamayuqman riy Hampiqpa willaynin 

Cysticercosis kaqqa huk unquy infeccion ñisqa mayqinchus rikhurin huk wayna rikch’ayniyuq huchayuqrayku(cysticercus) kay khuchip tenian kaqmanta (Taenia solium).[1][2] Runakunaqa hukchhika mana chay ni huk sintomas kaqniykuchu kankuman watakunapi, hatunllayninku kanku iskay centimetros kaqhina mana nanayniyuq chantapas mana pachan waqtakuykunayuq qaranchikpi aychayninchikpipas tiyanchu, mana chay uma ukhumanta sintomas kan sichus ñuqtu waqllisqa kachkan chay.[3][4] Killakuna mana chay watakuna qhipantaqa kay waqtaykuykuna nanaymantaq punkiymantaq tukunkuman chaymanta sanillapunku. Chay sumaq llamk’asqa suyukunapi kayqa huk chay aswan riqsisqa casos chay incautacions kaqmanta.[3]

Causa diagnostico kaq ima[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kayqa hasata hap’iykukun kay tenia khurusniyuq mismisqa mikhunakunata yakuta mikhuspa upyaspa ima. Chawa q’umir puquykunaqa aswan hap'ichikun.[2] Kay tenia kaqmanta runtusninqa hamunku kay akakuna kaqmanta huk chimpachisqa runamanta kay machuña khuruswan kan chay, huk riqsisqa kayqa kayhina taeniasis.[3][5] Taeniasis kaqa kan waqhina unquy mayqinchus hap’ikun kay quistes ñisqata mikhuspa mana allin chayasqa khuchi aychapi.[2] Kay runakuna mayqinkunachus tiyakunku waqwan mayqinchus kay tenia kaqwan kachkanku aswan hasa kanku kay cysticercosis kaqwan chimpachikuq.[5] Diagnostico kaqqa ruwasqa kanman kayhina upina huk quiste kaqmanta.[3] Rikch’aykunata ñuqtumanta urqhuspa kay tomografia equipo kaqwan(CT) mana chay resonancia magnetica (MRI)kaqwan aswan ruwakunku kay unquy diagnostico kaqpaq ñuqtupi. Huk hatun yupay miraynin kay yuraq globuloskaqmanta, sutichasqa eosinófilos, kay fluido espinal cerebral kaqpi chanta yawarpas sumaq llamk’achikun rikuchiqkunahina.[3]

Hark’akuynin hampikuynin ima[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kay infeccion kasqa aripuni hark’akunman kay sapan llimphuchakuywan chanta saneamientokaqwan. Kayqa hamun: allinta khuchi aychata wayk’uspa, sumaq hisp’ana wasis chanta sumaq yaykuyniyuq llimphu yakuman. Teniasis kaqwan runakunap hampikuyninqa ancha chaninniyuq mirayninta hark’anapaq.[2] Kay unquymanta hampikuyninqa mayqinchus nervioso sistema kaqta mana yupanchu mana munakunmanchu. ref name=Garcia03/> Neurosisticircosis kaqwan runakunap hampikuyninqa hampiwan kanman praziquantel mana chay albendazolkaqwan. Kaykuna sumaq mañakuq kankuman unay pacha thaskiyninpi. Esteroidess, punkiy thañinanpaq kay hampikuyninpi chanta hampikuna anti-asimientos kaqkunaqa sumaq mañakuq kankullamantaq. Wakin kutiqa cirugias ruwakunku kay quistes kaqkunata urqhunapaq.[2]

Epidemiologia[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kay khuchimanta tenia kaqqa aswan riqsisqa kay Asia, Africa Sub-Sahariana, chanta America Latina ima kaqpi.[3] Wakin ayllukunapi yachakun 25% runakunamanta waqllisqas kachkankumanta.[3] Kay sumaq llamk’asqa pachapiqa kayqa mana ancha riqsisqachu.[6] Tukuy pacha kay 2010 kaqmanta qallarisqa 1,200 wañuykunahina karqanku, 700 kaqkunahina kay 1990 kaqpi.[7] Cysticercosis kaqqa waqllillantaq khuchikunata wakakunata ima ichaqa mayniqpihina sintomas kaqkunata quchin imaraykuchus kaykunaqa mana achkha pachata kawsankuchu.[2] Kay unquyqa runakunapurapi rikhurirqa kay ñawpa pacha thaskiyninmantaña.[6] Kayqa kan huk kay mana hampikuq q’uñi pampa unquykaqmanta.[8]

References[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  1. Roberts, Larry S.; Janovy, Jr., John (2009). Gerald D. Schmidt & Larry S. Roberts' Foundations of Parasitology (8 edición). Boston: McGraw-Hill Higher Education. pp. 348-351. ISBN 978-0-07-302827-9. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Taeniasis/Cysticercosis Fact sheet N°376. World Health Organization (February 2013) (p'unchaw: 18 March 2014 )
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 García HH, Gonzalez AE, Evans CA, Gilman RH (August 2003). "Taenia solium cysticercosis". Lancet 362 (9383): 547–56. Error: Bad DOI specified. PMID 12932389. PMC 3103219. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(03)14117-7. 
  4. García HH, Evans CA, Nash TE, et al. (October 2002). "Current consensus guidelines for treatment of neurocysticercosis". Clin. Microbiol. Rev. 15 (4): 747–56. Error: Bad DOI specified. PMID 12364377. PMC 126865. http://cmr.asm.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=12364377. 
  5. 5,0 5,1 CDC - Cysticercosis
  6. 6,0 6,1 Bobes RJ, Fragoso G, Fleury A, et al. (April 2014). "Evolution, molecular epidemiology and perspectives on the research of taeniid parasites with special emphasis on Taenia solium". Infect. Genet. Evol. 23: 150–60. Error: Bad DOI specified. PMID 24560729. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1567-1348(14)00053-7. 
  7. Lozano R, Naghavi M, Foreman K, et al. (December 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet 380 (9859): 2095–128. Error: Bad DOI specified. PMID 23245604. http://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S0140-6736(12)61728-0. 
  8. Neglected Tropical Diseases (June 6, 2011) (p'unchaw: 28 November 2014 )
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Cysticercosis&oldid=639674" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)