Ir al contenido

Wata puñuq

Wikipediamanta
Ati mach'aqway

Wata puñuq | Amaru

Ukumpi (Epicrates cenchria cenchria)
Ukumpi (Epicrates cenchria cenchria)
Ukumpi (Epicrates cenchria cenchria)
Mit'an kamay
Regnum: Animalia
Phylum: Chordata
Classis: Reptilia
Ordo: Squamata
Subordo: Serpentes
Familia: Boidae
Gray, 1825

Wata puñuq, Sach'a mach'ayway, Ati mach'aqway, chinchay simipi atakapi icha Amaru (familia Boidae) nisqakunaqa ancha hatun, sach'a-sach'api sach'api kawsaq, miyu kirunnaq mach'aqwaykunam. Hap'isqa uywakunata ch'uwispa wañuchispa mikhunku.

Amaru llullakuypa machaway yarpamun hanaq pachamanta illapanuw.[1]

Amaru hacha, qichwa pata hacha, rapranta aqaykur puchayan tullu pakishqa hanaman.[2]

  • Amaru ayllu suti.
  • Amaru Inka Yupanki, Tawantinsuyu inka.
  • Amaru marka wasi inkakunapa wakan, ñawpaq antisuyu siq'i.
  • Tupaq Amaru I Willkapanpa inka, wañuchisqa Panchu Tulidu.
  • Tupaq Amaru II sumay sutin Husi Kunturkankipa sumay sutin, payta wañuskachir amana qichwa niyaran harukuq ispaña runakunakuna.
  • Amaru mayu qichwa sutin 'Mari Yuspa' mayupa.
  • Amaru kancha unay urmasa wasikuna Qusqu hatun llaqta chawpinpi [3]

Huk qichwa qallupi, amaruta niyan: Katari ( Puliwyapi), machaway ( Apurimaq suyupi), pushkuyllu ( Ankash washawaqtapi).

Amaru rikch'aqkuna

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
  1. F. Carranza Romero: Diccionario quechua ancashino- castellano ( 2003)
  2. Yachaq Rimalyu Krispin, taakun Runtu hirka manyanpi, Anqas suyu
  3. Diccionario quechua- español-quechua- Qusqu Kuraq Wasi (1995)
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Wata_puñuq&oldid=662049" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)