Wañuy
(Wañu-manta pusampusqa)
Pieter Brueghel Kuraq-pa llimphisqan 1562 watapi.
Wañuy nisqaqa kawsaypa puchukayninmi. Tukuy yurakunap, uywakunap, runakunappas wañunanmi.
Wañuywanqa kurku ayam tukukun.
Chanin yachaykuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Wañuywanqa, imaypis, maychaupis, paqtallam puriikantsik.
- Wañuyqam piimaypaq: wamrapaqpis, yashqapaqpis; llullupaqpis, chakwaspaqpis, aukispaqpis.
- Wañunqantsik patsa chaamuptinqam, may tsaychaupis, imaykanaupis wañukuntsik.
- Manaraq wañushaq nirchi lluta kawakuntsik.
- Chakwaswan aukisqam puñuyninchau wañuyta yachakuyan. Tsaymi imaypis puñukuyanlla.
- Llapantsikpis wañuqllapaqmi kantsik. Piraq mana?
- Mana alli ruraqllam wañuyta mantsan.
- Hukllam wañuy.
- Wañuytaqa pipis maypis manam yachatsikuntsu; tsaymi kikintsik wañuyta yachakuntsik.
- Imayka aykayka wañuqta rikarmi wañuyta yachakuntisk.
- Ayakunaqam imaypis taaparaykayamantsik.
- Imapis mana alli kaptinqam ayantsikkunaman kamakuntsik, qayakuntsik. Paykunaqam, nuqantsiknau, aylluntsikta kuyayan.
- Ayakunapis llakinqantsikta, kuyanqantsikta musyayaananpaqmi mikuyta paykunapaq churakuntsik.
- Llutalla kawakurmi ayantsikta qarpuntsik.
Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Luis Enrique Cachiguango, Proredvi: Wañuymanta
- Francisco Carranza Romero: El mundo de los muertos en la concepción quechua (kastilla simipi)