Piruw suyup Rimana Wasin
Piruw suyup Rimana wasin, Piruw suyu Rimanan wasi (Perú suyu Rimanan Wasi), Hatun Rimana Wasi (Buliwiyapi : Jatun Rimana Wasin ) icha Piruwpa Kunrisun (Congreso de la República del Perú) nisqaqa Piruwpa rimana huñunakuy wasinmi.
Piruw suyu qispisqa kawsayninqa qallarirqan imayna kamachiy kamayuq kayninta qhawarispa. Rimana Wasiqa paqarisqanmanta pachapuni t’inkisqan khunan Piruw llaqtan kawsayninman hina. 1822 watakunamanta pachan apulli Francisco Javier de Luna Pizarro kamachiyninwan, rimana wasip kawsayninqa kawsan kikin llaqtap kawsayninwan kuska, churaspa Piruw llaqtap munayninta allin kamachiyman. Qasi kawsay hinaspa llaqtawan kamachiyta churaspa,
Piruw suyup Rimana Wasin kamakuyqanmanta pacha “capilla de San Marcos” nisqa taytachaq wasinpin llank’ananpaq puritan, chaymantataqmi llank’aranku askha wasikunapi. Ñawpaq kawsaypin Rimana Wasi karan “ bicameral” nisqa huñunasqa apullikunap llank’asqan. Cámara de Diputados” nisqa huk apulli t’aqa llank’ayninkuta rimarqanku “Universidad de San Marcos” nisqa Hatun Yachay Wasipi hinaspataqmi “Cámara de Senadores” nisqa Hatun Apullikuna Rimarqanku mauk'a "Inquisición” nisqa wasipi
Miguel Grau Seminario, suyup haylli runa ruwayninmi Rimana Wasipi Apullikuna yachapayananku atiy, paypa kawsayninmi llaqtap munasqanman hina ruwayniyuq karan chaymi Apullikuna ima llak’ayninkupipas chay yuyaypi kanan. Panmi Rimana wasipi Apulli kaspa "llyñita mañakunan” nisqata mana chaypi llank’ananpaq mañakuran ichaqa awqanakuyman rinanpaqmi.
Rimana Wasip kawsayninmi qillqasqa Piruw Suyup hatun Kamay Pirwakunapi, chayrankun Piruw suyup Hatun Kamachiqninkuna, hanaqpachapi taytachata yuyarispa hinaspa llaqtatapas llank’ananku, Rimay wasipi kamaq sutita huqarispa, llaqtap kamachiykunata qhawarispapuni hinaspa suyuntinpa sumaq kayninpaq.
Rimana Wasiqpa chaninchaq kayninmi: kamachiy qillqa ruway. Piruw Suyuq Hatun Kamay Pirwan llapan ñankunata rikun allin kamachi ruwakuykuna riqsichinankupaq.
Rimana Wasiq huk sumaq ruwaynillantaqmi “actos de gobierno” nisqa hatun kamachiqpa imaymana suyuq ruwaykunamanta. Willakuykunata mañaspa chaykunataqa ruwakun, hach'awanqukunata mink’aspa Rimana Wasipi hatun rimaypi suyupaq llank’asqankumanta rimanankupaq hinaspa “Comisiones” nisqakunapipas rimanallakutaqmi llapa qillqa kamachiykuna qillqa ruwasqanta rikunankupaq.
Rimana Wasin llapa llaqtap rimayninta rantinkan. Llapa yawarkunata, apu yuyaykunata, kamayuq kaykunata, hinaspa makiwan llank’aykunata llaqta munayninman hinapuni.
Rimana wasipi apullikunan akllasqa suyuntinpaq llank’anankupaq, qillqa kamachiy, rikuy hinaspa rantinkaykunapi llapa llaqtanchispa kawsayninkunata allin tikarinanta qhawanankupaq, chayraykun mana pipas huchallinmanchu ima rimasqankumantapas akllasqankumantapas, chaymantapas manan apipachinapi huchallisqa kankumanchu mana Rina Wasi kamachisqanqa. Llaqata runan rimana wasi apullita churanan llaqta kamachiyta chawpichananpaq paywan.
Rimana Wasipi apulliq llank’ayninqa hunt’an kanan, ichaqa wayna sipas hatun yachay wasipi yachachiypiqa atinmantaqmi yachachiyta. Rimana Wasipi apulliq ruwayninqa tukuy llaqtap yachananmi, llaqta runaqa apulliq llank’ayninqa riqsin willana masikuna mast’arisqanrayku.
Khunami, Suyu Rimana Wasi llank’ayninta munan “ modernizar sus sistemas” nisqa ruwaykunata astawan , imaymana ruwaykunapi, wasin llut’aykunapi hinaspa llapa llank’ana churaypi. Ruwakumi yuyaywan, sumaq kawsayta tariyta llank’ayta khunanmanta kallpachaspa, ama qunqaspa llapa qhipa apullikunap llank’ayninta sumaq llaqta kawsaypaq.
Kaypipas qhaway
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Perú suyu Rimanan wasi (tukri internet tiyaynin)
- Congreso de la República del Perú (kastilla simipi)