Umawa
(Omagua-manta pusampusqa)
- Umawa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Umawa (sut'ichana) rikuy.
Umawa nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunap antinpi paray sach'a-sach'asapa sallqa suyum, mama quchamanta 400 mitru hanaqkama. Umawaqa Amarumayu sach'a-sach'a suyup rakinmi.
Chakra yurakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Kastaña (Bertholletia excelsa)
- Mara (Swietenia macrophylla)
- K'awchu sach'a (Hevea brasiliensis)
- Palanta (Musa paradisiaca)
- Kakawa k'aspi (Theobroma cacao)
K'ita yurakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Lupuna (Ceiba pentandra) - Piruwpi lliwmanta aswan hatun sach'a
- Rinaku (Ficus dendrocida) - huk sach'akunata wañuchiq sach'a
- Wituq (Witu) (Genipa americana, Genipa oblongifolia)
- Wayruru sach'a (Ormosia coccinea)
- Charichuylla (Faramea glandulosa)
- Kunta (Attalea testanii)
- Chiriq sananku (Brunfelsia grandiflora, Brunfelsia latifolia)
- Ayawaska (Banisteria caapi)
- Samiruka (Chaqruna) (Psychotria viridis)
- Hatun sisaq (Euryale amazone)
Umawapi paqarisqa chakra yurakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Kumar (Ipomoea batatas)
- Paqay (Inga feuillei)
- Palta (Persea americana)
- Ruqma (Pouteria lucuma)
- Pisunay (Pasullu) (Erythrina edulis)
Sallqa uywakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Paychi (Arapaima gigas) - huk wach'i wayt'ana challwa
- Chinkirma icha Ankilla (Electrophorus electricus) - huk wach'i wayt'ana challwa
- Yana lagartu (Melanosuchus niger) - huk lagartu
- Charapa (Podecnemis expansa, hukkunapas)
- ancha achka rikch'aqkuna