K'allampa saphi
K'allampa saphi (mykorriza, μυκόρριζα) nisqapiqa k'allampa sach'awan icha huk yurawan kawsanakunmi. K'allampa q'aytukunam wiñan yurap saphinpi. Llapan kawsanakuqmi chitanakun, hawmakuspan: K'allampaqa yurata yanapan allpamanta iyunkunata (wanuchanakunata: phusphuru, chhukwi, isku, kaliyu) hurquywan, yurataq inti wayllaywan rurasqa k'illimsayakukunatam k'allampaman quykun. Huk k'allampakunam, yurakunapas mana k'allampa saphiwan kaptinqa manam kawsayta atinmanchu - kamachi kawsanakuqmi.
Layakuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Hawa k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap chawpillanpi wiñan, manataqmi kawsaykuqkuanp ukhunpichu. Ahinataq awidul (Betula) nisqawan Amanita muscaria, pinu (Pinus) nisqawan Lactarius deliciosus.
Ukhu k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpipas wiñan. Ahinataq arsi (Acer) nisqawan t'inki k'allampakuna, kawallu kastaña (Aesculus) nisqawan t'inki k'allampakuna.
K'allmaykuq k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpi wiñaspa k'allmacha-k'allmachakunatam ruraykun. Ahinataq triyupi huk riwikunapi, qachu yura (Poaeceae) nisqapi wiñaq k'allmaykuq saphi k'allampakuna (Glomeromycetes).
Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'allampa saphi.