Megantoni mamallaqta willkachasqa sutiyuq p'anqap pukyu qillqanta qhaway

{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="1" width=290px style="float:right; empty-cells:show; width:25%; margin-left:1em; margin-bottom:0,5em; background:#8B8378;"
!colspan="2" style="background-color: #8B8378" |<font size="3"> '''Megantoni mamallaqta willkachasqa'''
|- bgcolor="#EEEEE0"
| colspan="2" style="text-align:center; font-size:smaller" |
|- bgcolor="#EEEEE0"
| colspan="2" style="text-align:center; font-size:smaller" | ''[[Lago de Ángel]]'', [[Pawqartampu walla]]p hayt'ananpi, Megantoni mamallaqta wak'a
|-bgcolor="#ffffff"
|[[Mama llaqta]]: || [[Image:Flag of Peru.svg|25px]] [[Piruw]] 
|-bgcolor="#ffffff"
|Tiyay || [[Qusqu suyu]], [[Killapampa pruwinsya]], [[Icharati distritu]]
|-bgcolor="#ffffff"
|[[Tinkurachina siwi]]kuna || 
|-bgcolor="#ffffff"
|[[Hallka k'iti k'anchar]] || 215.868,96 ha <ref>[https://web.archive.org/web/20080708234000/http://www.enjoyperu.com/naturaleza/santuarios-nacion/megantoni/megantoni.html Megantoni mamallaqta willkachasqa]</ref>
|-bgcolor="#ffffff"
|Kamasqa wata || {{pun|18|8|2004}} (D.S. Nº 030-2004-AG)
|-bgcolor="#ffffff"
|[[Karu puriq]]kuna / [[wata]]: || 
|-bgcolor="#ffffff"  
| [[Pacha suyu]]: || UTC-5
|- bgcolor="#ffffff"
| Llika tiyanan||[www.]
|-
!colspan="2" |
|}
'''Megantoni mamallaqta willkachasqa''' icha '''Megantoni mamallaqta wak'a''' ([[kastilla simi]]pi: ''Santuario Nacional Megantoni'') suyuqa [[sallqa amachay|amachasqam]] kachkan, Piruw mama llaqtapi, [[Qusqu suyu]]pi, [[Killapampa pruwinsya]]pi, [[Icharati distritu]]pi.            

== Yura uywapas ==
Megantoni mamallaqta willkachasqapiqa kanmi 32 laya [[ñuñuq]]kuna 7 [[rikch'aq ñiqi]]pi 17 [[rikch'aq ayllu]]pipas, 378 laya (600-chá) [[pisqu]]kuna, 32 laya [[allpa yaku kawsaq]]kuna, 19 laya [[suchuq]]kuna, 22 layapas (70-chá) [[challwa]]kuna. Kallantaqmi askha [[yura]]kuna kay muyuyllapi wiñaq manataqmi tarikunchu waq tiqsimuyuynintinpi. Kay Mamallaqta Willkachasqapiqa ''Santuario Nacional'' nisqa kanmi hatun amachasqa suyu istrikta. Kay kitikunaman atinkumanmi haykuyta [[yachaq]]kuna yachay riqsiq, chay warda parkikunaq qawasqantaqmi kanan paykuna.

Kallantaqmi huq p’aki [[puna]] nisqa tuparitaqmi [[Manu mamallaqta parki]]wan kuska.

=== Uywakuna ===
'''[[Ñuñuq]]kuna:''' (32 laya 7 [[rikch'aq ñiqi]]pi, 17 [[rikch'aq ayllu]]pipas)
* [[Anti ukumari]] ''Tremarctos ornatus''
* [[Uturunku]] ''Panthera onca''
* [[Chinchay]] ''Leopardus pardalis''
* [[Pishña]] ''Lontra longicaudis'' 
* [[Kutimpu]] ''Priodontes maximus'' 
* [[Kuchipillan‎]] ''Myrmecophaga tridactyla''
* ''Dinomys branickii''
* [[Tuwi puma]] ''Herpailurus yagouaroundi''
* [[Puma]] ''Puma concolor''
* [[Sach'awaka]]: [[pampa sach'awaka]] ''Tapirus terrestris''
* [[Q'utu k'usillu]]: [[Puka q'utu k'usillu]] Alouatta seniculus
* [[Yuraq machin]]: ''Cebus albifrons''
* [[Yana machin]] ''Cebus apella''
* [[Ch'umpi churu k'usillu]] ''Lagothrix lagothricha''
* [[Wankana]] (''Tayassu pecari'')
* [[Lumu khuchi]] (''Pecari tajacu'')

<gallery>
Rikcha:Dinomys branickii.JPG| ''Dinomys branickii''
Rikcha:Gr. Ameisenbär auf Futtersuche.JPG|[[Kuchipillan‎]] ''Myrmecophaga tridactyla''
Image:Collared Peccary.jpg|''Tayassu tajacu''
</gallery>

'''[[Pisqu]]kuna:''' 378 laya 
* ''Tinamus osgoodi'' 
* ''Lipaugus uropygialis'' 
* ''Cacicus koepckeae''

'''[[Allpa yaku kawsaqkuna]]''' (32 laya) '''[[suchuq]]kunapas''' (19 laya):
* ''Phrynopus''  
* ''Epipedobates macero''

'''[[Challwa]]kuna:''' 22 laya 
* ''Astroblepus''
* ''Trichomycterus''
* [[Trucha]] ''Oncorhynchus mykiss'' (musuq, runap apamusqan rikch'aq )

:Pukyu: <ref>[https://web.archive.org/web/20090320024123/http://www.inrena.gob.pe/ianp/pmaestros/pm/sn_megantoni.pdf www.inrena.gob.pe / Plan Maestrunchis] (kastilla simipi)</ref>

== Runakuna ==
Hanan [[Urupampa mayu]]p k'itinpiqa uray Urupampa mayup k'itinpipas - [[Mainique punku]] Megantoni parki ñiqpi -  askha [[runa llaqta]]kuna [[indihina]] [[ayllu llaqta]]kunapas tiyanku, 38 ayllu llaqtakunaqa tawa runa llaqtakunapa: [[Machiqinqa]], [[Kampa]] ([[Ashaninka]] [[Kakinte]]pas), [[Kugapakori]] / [[Nanti]], [[Yine Yami]], [[Pano]]pas ([[Nahua (Piruw)|Nahua]] / [[Yora]]), 85% [[Arawaka]]. 

=== Hanan Urupampa kitipi tiyaq ayllu llaqtakuna ===

{| class={{tablabonita}}; style="width:40%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Ayllu llaqta'''
! '''Runa llaqta'''
|-
| Chirumbia, Koribeni, Esrealla de Alto Sangobatea, Chakopishiato, Inkaare, Shimaá, Tivoriari, Tipeshiari, Aendoshiari, Alto Picha, Corimani, Monte Carmelo, Porenkishiari, Poyentimari, Matoriato, Yoquiri
| [[Machiqinqa]] 
|-
|}

=== Uray Urupampa kitipi tiyaq ayllu llaqtakuna === 

{| class={{tablabonita}}; style="width:40%;" border="1"
|-
|- style="background:#b08261; color:white"
! '''Ayllu llaqta'''
! '''Runa llaqta'''
|-
| Sababantiari, Timpía, Ticumpinia, Camisea, Shivankoreni, Segakiato, Cashiriari, Carpintero / Kirigueti, Puerto Huallana, Mayapo, Camaná
| Machiqinqa 
|-
| Kochiri, Porotobango
| Machiqinqa / [[Ashaninka]]
|-
| Tangoshiari, Puerto Rico
| Ashaninka
|-
| Kitepampani, Taini
| [[Kakinte]] 
|-
| Sensa, Miaria
| [[Yine Yami]] 
|-
|}

:Pukyu: <ref>[https://web.archive.org/web/20090320024123/http://www.inrena.gob.pe/ianp/pmaestros/pm/sn_megantoni.pdf www.inrena.gob.pe / Plan Maestrunchis]</ref>

== Kaypipas qhaway ==
* [[Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna]]
* [[Machiqinqa]]
* [[Mayniki]]
== Pukyukuna ==
<references/>

== Hawa t'inkikuna ==
* [http://www.cedia.org.pe/descargarp.php?id=2&ruta=admin/publicaciones/version_popular_pm_snm_24042008.pdf  www.cedia.org.pe / Megantoni mamallaqta willkachasqa - Plan Maestrunchis, Noqanchispaq Qhillkaska] (Qhichwa simipi)
* [http://media.peru.info/mapas/cusco.jpg Saywitu: Qusqu suyu]

{{Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna}}
 

[[Katiguriya:Piruwpi mamallaqta willkachasqa]] 
[[Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Piruw)]]
[[Katiguriya:Karu puriy (Piruw)]]
[[Katiguriya:Karu puriy (Qusqu suyu)]]
[[Katiguriya:Qusqu suyu]]
[[Katiguriya:Killapampa pruwinsya]]