Máximo Damián Huamaní
| Máximo Damián Huamaní | |
  |
|
| Kawsaynin | |
|---|---|
| Paqarisqa | disimri 20, 1936
|
| Suyun | Piruw
|
| Wañusqan | Piruw , phiwriru 12, 2015
|
| Education | |
| Simikunan | Kastilla simi
|
| Llamk'anan | |
| Llamk'anan | violinista (es)  -wan Takichaq
|
| Suñaynin | |
| Music instrument | wiyulin
|
| Military service | |
| Hawa-puriq | |
Máximo Damián Huamaní sutiyuq runaqa (20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1936 watapi paqarisqa Iswa llaqtapi (San Diego de Ishua), Suntuntu wayq'upi, Awqara distritupi, Lukana pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi; 12 ñiqin hatun puquy killapi 2015 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq wiyulin waqachiqmi karqan.
Kawsasqan
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]Maximoqa Justiniano Damián, Toribia Huamaní mamataytankunap wawan kaspa Iswa Qhichwa ayllu llaqtapi wiñarqan, mamataytata chakra llamk'aypi yanapaspa, hinaspa mana yachay wasiman rispa. Taytanqa raymikunapi wiyulinta waqachiptin, Máximo uyarispa waqachiyta yachaqayta munarqan. Taytan wiyulinista kaspapas manas munarqanchu, wiyulinta hatun machaykunapi, tragu upyaykunapi waqachinku, churiy aswan allinta kawsachun, nispa. 13 watayuq kaspa, taytan illachkaptin, taytanpa masinkunawan takispa ñawpaqta wiyulinta waqachirqan, ancha allinta yachaqaspa. Chaymanta pisilla pachaña huk raymipi waqachirqan, runakunta anchata tunachispa. Hinaptinsi taytan manañas ama nirqanchu.
14 watayuq kaspa michichkaspa mana allinta qhawachkaspa wakakunata chinkachirqan. Chay animalkunaqa chakrata waqlliptinsi mana wanachasqa kayta munaspas tiyunwan Lima llaqtaman ayqirqan.
Lima llaqtapiqa huk phawrikakunapis llamk'arqan. Huk watawanta qhipa tiyun wiyulinta qurqaptin musuqmanta waqachiyta qallarirqan. Hinaspam ancha riqsisqa wiyulinistam tukurqan. Lima llaqtapi José María Arguedasta riqsirirqan, ancha allin quchumasikuna tukuspa. Pueblo Libre distritupis Jose Maximota ñawpaqta rikuchkaspas qhichwa simipi tapurqan, "Qamrí Maximo Damian kankichu? Kuntratasqaykim. Haku risunchik, Artisaniyapi wiyulinta waqarichiy!" nispa. Joseqa qhipaq kawsay rikch'an El zorro de arriba y el zorro de abajo sutiyuqpi Maximonta samincharqan. Josepa aya p'ampayninpi 1969 watapi Jaime Guardia, Alejandro Vivanco, Chiara wawqikunawan takirqan kikinpa rurasqan llaki takita "Tihiras tusuypa wañukuynin" Agonía de la Danza de las Tijeras sutiyuqta.
Maximoqa Isabel Asto sutiyuq takiqwanmi kasarakusqa karqan. Maximo Isabelwan Antikunamanta, Ayakuchu suyunmanta takikunata waqachiptinmi, Antikunamanta achka runakunam musikanta munarqan.
Takichasqankuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Manzana pukay pukacha
- Agonía
- Chinka chinkacha jora
- Retama
- Toril
- Jaca takay
- Salud chimaycha
- hukkunapas
Diskunkuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Máximo Damián. El violín de Ishua (Paris, 1992)
- hukkunapas
Hawa t'inkikuna
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- Juan Francisco Tincopa Calle: Tupananchikkama wawqichallay. Wawqiy Máximo, kuyaqsapa machucha. 15 ñiqin hatun puquy killapi 2015 watapi , Qawaq 30, 1 ñiqin pawqar waray killapi 2015 watapi , p. 36.
- Hasta siempre Máximo Damián Huamaní, guardían de nuestra identidad andina. Radio Programas del Perú, 13 ñiqin hatun puquy killapi 2015 watapi
- Máximo Damián y sus anécdotas con José María Arguedas. El Comercio, 13 ñiqin hatun puquy killapi 2015 watapi