Ir al contenido

K'allampa saphi

Wikipediamanta
(Kallampa sapi-manta pusampusqa)
Lactarius deliciosus, pinu hawa k'allampa saphipi kawsanakuq k'allampa.
Hawa k'allampa saphi: Sach'ap saphinpi wiñaq k'allampa q'aytukuna (kaypi awidul sach'a, Amanita k'allampa).
K'allmaykuq k'allampa saphi: Linup saphi kawsaykuqninpi wiñaq k'allmaykuq saphi k'allampap k'allampa q'aytunkuna.
Imahina k'allmaykuq saphi k'allampa k'allmaykuq k'allampa saphipi wiñan.

K'allampa saphi (mykorriza, μυκόρριζα) nisqapiqa k'allampa sach'awan icha huk yurawan kawsanakunmi. K'allampa q'aytukunam wiñan yurap saphinpi. Llapan kawsanakuqmi chitanakun, hawmakuspan: K'allampaqa yurata yanapan allpamanta iyunkunata (wanuchanakunata: phusphuru, chhukwi, isku, kaliyu) hurquywan, yurataq inti wayllaywan rurasqa k'illimsayakukunatam k'allampaman quykun. Huk k'allampakunam, yurakunapas mana k'allampa saphiwan kaptinqa manam kawsayta atinmanchu - kamachi kawsanakuqmi.

Hawa k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap chawpillanpi wiñan, manataqmi kawsaykuqkuanp ukhunpichu. Ahinataq awidul (Betula) nisqawan Amanita muscaria, pinu (Pinus) nisqawan Lactarius deliciosus.

Ukhu k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpipas wiñan. Ahinataq arsi (Acer) nisqawan t'inki k'allampakuna, kawallu kastaña (Aesculus) nisqawan t'inki k'allampakuna.

K'allmaykuq k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpi wiñaspa k'allmacha-k'allmachakunatam ruraykun. Ahinataq triyupi huk riwikunapi, qachu yura (Poaeceae) nisqapi wiñaq k'allmaykuq saphi k'allampakuna (Glomeromycetes).

Hawa t'inkikuna

[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=K%27allampa_saphi&oldid=629056" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)