Uywariy
(Domesticacion-manta pusampusqa)
.jpg)
Uywariy nisqaqa runap sallqa animalkunata - yurakunatapas - kamachinanman suhitariyninmi. Akllaspa mirachispa musuq uywasqa rikch'aqkunatam paqarichin.
Uywasqa nisqaqa runap chay uywariy nisqawan uywasqan, kamachisqan uywam, aycha mikhuqkunapas millay uywachakunata mikhunapaq, michinapi yura mikhuqkunapas aychata, lichita chaskinapaq.
Uywasqa sach'akunataqa mallki, huk uywasqa yurakunatataq chakra yura ninchikmi.
Runakunaqa unay ñawpa pachañas uywakunata uwayta qallarirqan.
Kaymi huk uywasqakunam:
- Allqu (14000 wata yallisqa, Iwrupapi)
- Uwiha (10000 wata yallisqa, kunti Asyapi)
- Kawra (10000 wata yallisqa, kunti Asyapi)
- Khuchi (9000 wata yallisqa, Asyapi)
- Waka (8500 wata yallisqa, uralan anti Iwrupapi)
- Quwi (7000 wata yallisqa, Uralan Abya Yalapi)
- Kamillu (6000 wata yallisqa, uralan Arabyapi)
- Kawallu (5500 wata yallisqa, uralan anti Iwrupapi)
- Llama (5000 wata yallisqa, Uralan Abya Yalapi)
- Pili (4500 wata yallisqa, Iqiptupi)
- Michi (3500 wata yallisqa, Iqiptupi)
- Wallpa (3500 wata yallisqa, Asyapi)
- Kunu (1500 wata yallisqa, Ransiyapi)