Dolores Cacuango

Dolores Cacuango (1881-1971)

Dolores Cacuango Quilo, Mama Thulurniyuq sutiyuq warmiqa, icha Mama Thulu (1881 watapi paqarisqa San Pablo Urku llaqtapi, Kayampi kitipi, Ikwadurpi, 1971 watapi wañusqa Kayampi llaqtapi) huk  Ikwayur pulitiku warmim karqan, Kayampim.

Kichwa runakunapaqqa hatun ñawpaqman pusaqmi karqan, chayrayku payta Mama Dulu nirqankum. Tukuy kawsayninpi kichwa runaman allpankunata kutichinapaq paykuna allpayuq tukunanpaq, runakunawan misti (mishu) allpayuqkunata maqanakurqan. Hinallataq mama Tránsito Amaguañawan iskay kawsaypi iskay simipi yachay wasikunatam kamachirqan. Tukuy kawsayninpi allpayuq mistikunam chapaqkunapas Mama Duluta maqaspa qatiykacharqan. Payqa wiñay wakchallam kawsarqan, hinallapas wakchalla huk uchuylla wasipim wañurqan.

Doloresqa nirqan, "pitishka urku uksha shina, kutin wiñakmi kanchik, shinami, urku uksha shinawan pachamamata katachishun", kashna paypak yuyaypi "Imashina inti tayta tukuykunata kunukyachin, nima ashtawan nima pishita, kari-warmikunata, shinallatakmi yachayka tukuykunaman achikyachinka, charikkunata, wakchakunata, amukuna cashpa serviciokunamanpash".

Hawa t'inkikuna

• Dolores Cacuangomanta (kichwa rimaypi)