Q'arachupa

Wikipediamanta
(Didelphimorphia-manta pusampusqa)
Kastilla simipi "carachupa" nisqa khirkinchu (ordo Cingulata, familia Dasypodidae) nisqakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway.
Q'arachupa (Chucha, Chaha)
Chincha q'arachupa (Didelphis virginiana)
Chincha q'arachupa (Didelphis virginiana)
Chincha q'arachupa (Didelphis virginiana)
Mit'an kamay
Regnum: Animalia
Classis: Mammalia
Subclassis: Marsupialia
Superordo: Ameridelphia
Ordo: Didelphimorphia
Gill, 1872
Familia: Didelphidae
Gray, = 1821
Rikch'ana

Q'arachupa,[1][2] Unkaka[1][2] icha Muka,[2] kichwapi Chucha,[3][4] Chaha (Chaja,[5] Chakka)[3] icha Lluchuchupa,[6] anqash rimaypi Muuka,[7] Chanku[8] icha Achaku[9] (ordo Didelphimorphia, familia Didelphidae) nisqakunaqa, Wuliwiyapi Achuqalla[2] nisqapas huk wayaqayuq ñuñuqkunam, Awiya Yalapi kawsaq, tukuy mikhuq. Q'arachupakunaqa suni q'ara chupayuqmi.

Huk q'arachupakunaqa allpa hawanpim kawsan, hukkunataq sach'akunapim. Yaku q'arachupallam yakupipas kawsan.

Rikch'aqkuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kaymi huk rikch'aqninkuna:

Pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  1. 1,0 1,1 Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur: Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa. Qusqu, Piruw 2006.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Teofilo Laime Ajacopa: Iskay simipi yuyayk'ancha. La Paz - Bolivia, 2007.
  3. 3,0 3,1 Fabián Potosí C. et al., Ministerio de Educación del Ecuador: Kichwa Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu, Runa Shimi - Mishu Shimi, Mishu Shimi - Runa Shimi. Quito (DINEIB, Ecuador) 2009. p. 52. chakka. p. 60. chucha.
  4. Wiwakunamanta - Animales
  5. Carlos Boada T.: Evaluación Ecológica Rápida en la Asociación Sinchi Pura. Proyecto: Ecoturismo y conservación en apoyo al manejo del Parque Nacional Llanganates en la zona de Serena, Parroquia Tálag, Cantón Tena, Provincia de Napo. Asociación Agro Forestal Pecuaria Artesanal Kichwa Sinchi Pura, Ecuador, 2005.
  6. Galo Zapata Ríos: Mamíferos de la Amazonía ecuatoriana – Los nombres vernáculos. Ediciones Abya-Yala, Quito 2000. p. 30. Llucho chupa: Philander andersoni.
    Kichwapi Lluchu chupa = urin runasimipi Q'ara chupa.
  7. Leonel Alexander Menacho López / Ministerio de Educación del Perú: Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Simichaw. Lima, Piruw 2005.
  8. Daniel John Hintz: Características distintivas del quechua de Corongo. Perspectivas histórica y sincrónica. Serie Lingüística Peruana N° 50, Instituto Lingüístico de Verano (ILV/SIL), Lima (Perú) 2000.
  9. Francisco Javier Carranza Romero: Diccionario Quechua Ancashino - Castellano. Edición y prólogo de Wolf Lustig. Celesa, University of Texas 2003.
    Haqaru simimantachá hamun, rikuypas ay:achaku, "ukucha".

Hawa t'inkikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Q%27arachupa&oldid=653555" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)