Tawantinsuyu

Qusqu Tawantinsuyu
Qhapaq Inka hatun llaqtam

1197 - 1572

Llaqta qayanqillqa: Ama llulla, ama suwa, ama qilla

Uma llaqta
• Runakuna
• Tinkurachina siwikuna

Qusqu
2 000 000
13°30′ S 71°58′ O

Aswan hatun llaqta

Qusqu

Tukri simi
• Huk simikuna

Qhichwa simi
Pukina (wañusqa), Aymara, hukkunapas

Kamachiy

Apsulutu qhapaq suyu

Sapa Inka

Manku Qhapaqmanta
Tupaq Amarukama

Wiñay kawsay
• Kamasqa
• Puchukasqa

1197 (Manku Qhapaq)
1572 (Kastilla Atiy)

H. k. k'anchar
• Tukuy
• % yaku
Saywakuna
Chalakuna

~2.000.000 km²
~0,4%
~12.000 km
~6.000 km

Runakuna
• Tukuy
• T'iqisqa kay

15.000.000-chá
~7.5 hab./km²

Distritos

n/d

Chinchaysuyu	Antisuyu

Kuntisuyu	Qullasuyu

Tawantinsuyu nisqaqa Inkakunap mama llaqtankus karqan, tawantin suyuyuq kaq. Qusqu llaqtas uma llaqtan kaptin, unanchankutaq wiphalas karqan. Kunan pachaqa Antikunap runankunam kikinkunatapas llaqta suyunkunatapas kawsay saphintapas Tawantinsuyu nikunku.

Inkakunap tawantin suyun[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Qusqu, Inkakunap uma llaqtanñas ñawpa pachañas Qusqu qhapaq suyu pachañas tawantin llaqta suyuyuqsi karqan. Chaypacha Hanan Qusqu, Urin Qusqu suyus karqan, chay iskay suyutaq iskaymansi rakisqa karqan, tawantin suyus.

1438 watapi Pachakutiq Inka Yupanki Chanka runakunata atipaspa hatunkaray suyuta hap'iptinsi, Inkakunap atiynin, mama llaqtan anchata mast'arikurqansi. Ñawpa pacha hina, manas qhapaq llaqtallapichu, ichataq tukuy atipasqan suyuntinpis tawantin rakin kamarirqanku. Chay tawantin suyunkaqa karqan: Chinchaysuyu, Antisuyu, Kuntisuyu, Qullasuyu. Suyunkunap kuchunkunaqa uma llaqtapi, Qusqupi, tarikurqanku. Tawa suyumanta Tawantinsuyu suti hamun.