Tawantinsuyu nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin
Sin resumen de edición |
Sin resumen de edición |
||
| Siq'i 47: | Siq'i 47: | ||
'''Tawantinsuyu''' nisqaqa [[Inka]]kunap [[mama llaqta]]nkus karqan, [[tawantin]] suyuyuq kaq. [[Qusqu]] llaqtas [[uma llaqta]]n kaptin, [[unancha]]nkutaq [[wiphala]]s karqan. Kunan pachaqa [[Antikuna]]p runankunam kikinkunatapas llaqta suyunkunatapas [[kawsay saphi]]ntapas Tawantinsuyu nikunku. |
'''Tawantinsuyu''' nisqaqa [[Inka]]kunap [[mama llaqta]]nkus karqan, [[tawantin]] suyuyuq kaq. [[Qusqu]] llaqtas [[uma llaqta]]n kaptin, [[unancha]]nkutaq [[wiphala]]s karqan. Kunan pachaqa [[Antikuna]]p runankunam kikinkunatapas llaqta suyunkunatapas [[kawsay saphi]]ntapas Tawantinsuyu nikunku. |
||
==Riqisqa suti== |
|||
'''Qusqu tawantintinsuyu''' (Cusco incluso cuatro regiones). |
|||
== Inkakunap tawantin suyun == |
== Inkakunap tawantin suyun == |
||
[[Qusqu]], Inkakunap uma llaqtanñas ñawpa pachañas [[Qusqu qhapaq suyu]] pachañas tawantin llaqta suyuyuqsi karqan. Chaypacha ''[[Hanan Qusqu]]'', ''[[Urin Qusqu]]'' suyus karqan, chay iskay suyutaq iskaymansi rakisqa karqan, tawantin suyus. |
[[Qusqu]], Inkakunap uma llaqtanñas ñawpa pachañas [[Qusqu qhapaq suyu]] pachañas tawantin llaqta suyuyuqsi karqan. Chaypacha ''[[Hanan Qusqu]]'', ''[[Urin Qusqu]]'' suyus karqan, chay iskay suyutaq iskaymansi rakisqa karqan, tawantin suyus. |
||
22:36 27 nuw 2019-pa llamk'apusqan
| 1197 - 1572 | |||||||||
| Llaqta qayanqillqa: Ama llulla, ama suwa, ama qilla | |||||||||
.svg) | |||||||||
| Uma llaqta • Runakuna • Tinkurachina siwikuna |
Qusqu 2 000 000 13°30′ S 71°58′ O | ||||||||
| Aswan hatun llaqta | Qusqu | ||||||||
| Tukri simi • Huk simikuna |
Qhichwa simi Pukina (wañusqa), Aymara, hukkunapas | ||||||||
| Kamachiy | Apsulutu qhapaq suyu | ||||||||
| Manku Qhapaqmanta Tupaq Amarukama | |||||||||
| Wiñay kawsay • Kamasqa • Puchukasqa |
1197 (Manku Qhapaq) 1572 (Kastilla Atiy) | ||||||||
| H. k. k'anchar • Tukuy • % yaku Saywakuna Chalakuna |
~2.000.000 km² ~0,4% ~12.000 km ~6.000 km | ||||||||
| Runakuna • Tukuy • T'iqisqa kay |
15.000.000-chá ~7.5 hab./km² | ||||||||
| Distritos | n/d | ||||||||
| |||||||||
Tawantinsuyu nisqaqa Inkakunap mama llaqtankus karqan, tawantin suyuyuq kaq. Qusqu llaqtas uma llaqtan kaptin, unanchankutaq wiphalas karqan. Kunan pachaqa Antikunap runankunam kikinkunatapas llaqta suyunkunatapas kawsay saphintapas Tawantinsuyu nikunku.
Riqisqa suti
Qusqu tawantintinsuyu (Cusco incluso cuatro regiones).
Inkakunap tawantin suyun
Qusqu, Inkakunap uma llaqtanñas ñawpa pachañas Qusqu qhapaq suyu pachañas tawantin llaqta suyuyuqsi karqan. Chaypacha Hanan Qusqu, Urin Qusqu suyus karqan, chay iskay suyutaq iskaymansi rakisqa karqan, tawantin suyus.
1438 watapi Pachakutiq Inka Yupanki Chanka runakunata atipaspa hatunkaray suyuta hap'iptinsi, Inkakunap atiynin, mama llaqtan anchata mast'arikurqansi. Ñawpa pacha hina, manas qhapaq llaqtallapichu, ichataq tukuy atipasqan suyuntinpis tawantin rakin kamarirqanku. Chay tawantin suyunkaqa karqan: Chinchaysuyu, Antisuyu, Kuntisuyu, Qullasuyu. Suyunkunap kuchunkunaqa uma llaqtapi, Qusqupi, tarikurqanku. Tawa suyumanta Tawantinsuyu suti hamun.
Suyukuna
Chinchaysuyu
Antisuyu
Kuntisuyu
Qullasuyu
Hawa t'inkikuna
Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Tawantinsuyu.- Inka taytanchiskunaq kawsayninta yacharispa. Instituto Superior Público la Salle, proyecto CRAM II, Urubamba, Qusqu 2002.
- Inkakunap paqarisqanmanta: Titiqaqa quchamanta ñawpa willakuy, Ayar wawqikunamanta ñawpa willakuy. Runasimi.de, Waskaran portalmanta hamuq.
.svg){kind=small} Tawantinsuyu
|
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
|