Awqaq sipas suyu nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin
Contenido eliminado Contenido añadido
Siq'i 80: | Siq'i 80: | ||
== Llaqta pusay Rakiy == |
== Llaqta pusay Rakiy == |
||
Qanchis |
Qanchis wamanim kan. |
||
{| class={{tablabonita}}; style="width:40%;" border="1" |
{| class={{tablabonita}}; style="width:40%;" border="1" |
||
|- |
|- |
||
|- style="background:DarkRed; color:white" |
|- style="background:DarkRed; color:white" |
||
! ''' |
! '''Wamani''' |
||
! ''' |
! '''Tiyaqkuna (2007)'''<ref name="[http://www.inei.gob.pe]"> [http://www.inei.gob.pe www.inei.gob.pe]</ref> |
||
! '''Uma llaqta''' |
! '''Uma llaqta''' |
||
|- |
|- |
05:38 28 ini 2016-pa llamk'apusqan
- Amarumayu sach'a-sach'a suyu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway.
| ||
---|---|---|
Utkupampa mayu, Amarumayu suyu (Piruw) | ||
Amarumayu suyu | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Piruw | |
Tinkurachina siwikuna | 2º 59" S, 77º 9" y 78º 42" W | |
Pruwinsyakuna | 7 | |
Distritukuna | 83 | |
Uma llaqta | Chachapuyas | |
Simikuna | qhichwa simi, kastilla simi, aguaruna simi, wambisa simi | |
Runakuna | 375.993 (inei 2007) | |
Runa ñit'inakuy | - runa / km² | |
Hallka k'iti kanchar | 39.249,13 km² | |
Hanaq kay | - m | |
Kamasqa wata | 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1832 watapi | |
Umalliq | Oscar Altamirano Quispe | |
Karu rimay yupay | +41 | |
Pacha suyu | UTC-5 | |
Qhichwa simipi llika tiyanan | ||
Kastilla simipi llika tiyanan | regionamazonas.gob | |
Amarumayu suyup pruwinsyankuna | ||
Awqaq sipas suyu nisqaqa (aymara simipi: Aucasiri tawaqu jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Amazonas) Piruw llaqtahuñum. Uma llaqtanqa Chachapuyas llaqtam.
Allpa saywachi
- Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki - Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parki - Santiago-Comaina risirwa suyu - Qulan walla risirwa suyu
- Mayukuna Kumayna mayu, Marañun, Nieva mayu, Chinchipi mayu, Utkupampa mayu, Imasa mayu, Cenepa mayu, Santiago mayu.
- Quchakuna: Kunturqucha (Chachapuyas - Leymebamba), Del Porvenir (Bagua - Aramango), Chunsa qucha (Bagua - Copallín), Pumaqucha (Bongará pruwinsyapi)
- Q'asakuna: Barro Negro (3.680 m) Chachapuyaspi; Miguel Pardo (2.930 m) Bongará pruwinsyapi Rioja pruwinsya pipas; Chanchilla (2.212 m) (Chachapuyas pruwinsyapi Campanquiz wallapipas (1.200 m) (Kunturkanki pruwinsyapi).
- Mayu punkukuna: Dorpin (600 m), Mansirichi punku (500 m), Huaracayo (450 m), Umari (450 m) Kunturkanki pruwinsyapi, Rintima punku (500 m) Bagua pruwinsyapi.
Llaqta pusay Rakiy
Qanchis wamanim kan.
Wamani | Tiyaqkuna (2007)[1] | Uma llaqta |
---|---|---|
Bagua | 71.757 | Bagua |
Bongara | 27.465 | Jumbilla |
Chachapuyas | 49.700 | Chachapuyas |
Kunturkanki | 43.311 | Santa María de Nieva |
Luya | 48.328 | Lamud |
Rodríguez de Mendoza | 26.389 | Mendoza |
Utkupampa | 109.043 | Hatun Bawa |
Runakuna
Amarumayu suyupi Awahun, Wampisa runakunam tiyanku.
Simikuna
Amarumayu suyupiqa aswanta kastilla simitam rimanku.[2]
Simi | Rimaqkuna 2004 (%) | Rimaqkuna 2009 (%) |
---|---|---|
Qhichwa simi | 0,4 | 0,3 |
Indihina simi /1 | 2,4 | 13,7 |
Kastilla simi | 97,0 | 85,7 |
Hukkuna /1 | 0,2 | 0,3 |
/1 inlish simiwan, ruqt'u runakunawan
Amarumayu suyupiqa aguaruna simitam, kastilla simitam, qhichwa simitam, wambisa simitam rimanku.
Pruwinsya | Kastilla simita rimaqkuna /1 | % | Indihina simita rimaqkuna /1, /2 | % |
---|---|---|---|---|
Bagua | 47,489 | 76.1 | 14,832 | 23.8 |
Bongará | 24,439 | 99.5 | 47 | 0.2 |
Chachapuyas | 44,292 | 99.3 | 170 | 0.4 |
Kunturkanki | 3,348 | 9.6 | 31,499 | 90.2 |
Luya | 42,231 | 99.3 | 42 | 0.1 |
Rodríguez de Mendoza | 23,525 | 99.6 | 26 | 0.1 |
Utkupampa | 95,853 | 99.5 | 324 | 0.3 |
Llapan | 281,177 | 85.4 | 46,940 | 14.3 |
/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata
/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)
Pukyu: [3]
Karu puriy
-
Marañun mayu, Amarumayu suyupi
-
Chachapuya musiyu, Leymebamba
-
La Congona mawk'a llaqta
Yachachiy
- Wawa wasikuna : 285
- Huch'uy yachay wasikuna: 1.082
- Chawpi yachay wasikuna: 163
- Yachay sunturkuna:
Suyupi paqarisqakuna
Kaypipas qhaway
Pukyukuna
- ↑ www.inei.gob.pe
- ↑ www1.inei.gob.pe (kastilla simi)
- ↑ www.inei.gob.pe/
Hawa t'inkikuna
Amarumayu suyu | ||
---|---|---|
Uma llaqta: Chachapuyas | ||
Pruwinsyakuna: Bagua • Bongará • Chachapuyas • Kunturkanki • Luya • Rodríguez de Mendoza • Utkupampa | ||
Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki • Ichigkat muja – Kuntur walla mamallaqta parki • Qulan walla risirwa suyu • Santiago-Kumayna risirwa suyu | ||
Mayukuna: Chinchipi mayu • Imasa mayu • Kumayna mayu • Marañun mayu • Mayu-Chinchipi • Santiago mayu • Sinipa mayu • Sunchi mayu • Utkupampa mayu • Waylla mayu | ||
Quchakuna: Pumaqucha | ||
Mawk'a llaqtakuna: Carajía • Kuélap • Wañusqakunap llaqtan | ||
Karu puriy: Gocta phaqcha • Mansirichi punku • Rintima punku | ||
Runa llaqtakuna: Awahun • Chachapuya • Shipibu-Qunibu • Wampisa | ||
Rimaykuna: Chachapuya runashimi |
Suyukuna (Piruw) | ||
---|---|---|
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku |