Q'arachupa nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin

Wikipediamanta
Contenido eliminado Contenido añadido
kichwa '''Lluchuchupa''' (="q'arachupa"),<ref>
'''Chaha''' ('''Chaja''',<ref name="sinchipura">[http://www.parksinperil.org/espanol/files/eval_sinchipura_047.pdf Evaluación rápida dentro de la Asociación Sinchi Pura], Carlos Boada T.</ref> '''Chakka''')<ref name="eduecu" />
Siq'i 33: Siq'i 33:
**''[[Micoureus]]''
**''[[Micoureus]]''
}}
}}
'''Q'arachupa''',<ref name="qshks">{{Ref QSHKS}}</ref><ref name="laime">{{Ref Laime}}</ref> '''Unkaka'''<ref name="qshks" /><ref name="laime" /> icha '''Muka''',<ref name="laime" /> [[kichwa]]pi '''Chucha''',<ref name="eduecu">{{Ref EduEcu|52|chakka. ''p. 60.'' chucha}}</ref><ref>[http://www.rededucar.ec/edu/file.php%2F1%2FCultura_General/Idiomas_Nativos/Kichwa/WIWAKUNAMANTA_Animales.doc Wiwakunamanta - Animales]</ref> '''Chaja'''<ref name="sinchipura">[http://www.parksinperil.org/espanol/files/eval_sinchipura_047.pdf Evaluación rápida dentro de la Asociación Sinchi Pura], Carlos Boada T.</ref> ('''Chakka''')<ref name="eduecu" /> icha '''Lluchuchupa''',<ref>[http://repository.unm.edu/bitstream/handle/1928/11543/Mam%C3%ADferos%20de%20la%20amazon%C3%ADa%20ecuatoriana.pdf?sequence=1 Mamiferos de la Amazonía ecuatoriana, Los nombres vernáculos] (PDF) Kichwa: Llucho chupa: ''Philander andersoni.''<br />[[Kichwa]]pi ''Lluchu chupa'' = [[urin runasimi]]pi ''Q'ara chupa''.</ref> [[anqash rimay]]pi '''Muuka'''<ref>{{Ref SQ Anqash}}</ref> icha '''Achaku'''<ref>Francisco Javier Carranza Romero: Diccionario Quechua Ancashino - Castellano. Edición y prólogo de Wolf Lustig. Celesa, University of Texas 2003.<br />[[Haqaru simi]]mantachá hamun, rikuypas ''[[:ay:achaku]],'' "[[ukucha]]".</ref> ''(ordo Didelphimorphia, familia Didelphidae)'' nisqakunaqa, Buliwyapi '''Achuqalla'''<ref name="laime" /> nisqapas huk [[wayaqayuq ñuñuq|wayaqayuq]] [[ñuñuq]]kunam, [[Abya Yala]]pi kawsaq, [[tukuy mikhuq]].
'''Q'arachupa''',<ref name="qshks">{{Ref QSHKS}}</ref><ref name="laime">{{Ref Laime}}</ref> '''Unkaka'''<ref name="qshks" /><ref name="laime" /> icha '''Muka''',<ref name="laime" /> [[kichwa]]pi '''Chucha''',<ref name="eduecu">{{Ref EduEcu|52|chakka. ''p. 60.'' chucha}}</ref><ref>[http://www.rededucar.ec/edu/file.php%2F1%2FCultura_General/Idiomas_Nativos/Kichwa/WIWAKUNAMANTA_Animales.doc Wiwakunamanta - Animales]</ref> '''Chaha''' ('''Chaja''',<ref name="sinchipura">[http://www.parksinperil.org/espanol/files/eval_sinchipura_047.pdf Evaluación rápida dentro de la Asociación Sinchi Pura], Carlos Boada T.</ref> '''Chakka''')<ref name="eduecu" /> icha '''Lluchuchupa''',<ref>[http://repository.unm.edu/bitstream/handle/1928/11543/Mam%C3%ADferos%20de%20la%20amazon%C3%ADa%20ecuatoriana.pdf?sequence=1 Mamiferos de la Amazonía ecuatoriana, Los nombres vernáculos] (PDF) Kichwa: Llucho chupa: ''Philander andersoni.''<br />[[Kichwa]]pi ''Lluchu chupa'' = [[urin runasimi]]pi ''Q'ara chupa''.</ref> [[anqash rimay]]pi '''Muuka'''<ref>{{Ref SQ Anqash}}</ref> icha '''Achaku'''<ref>Francisco Javier Carranza Romero: Diccionario Quechua Ancashino - Castellano. Edición y prólogo de Wolf Lustig. Celesa, University of Texas 2003.<br />[[Haqaru simi]]mantachá hamun, rikuypas ''[[:ay:achaku]],'' "[[ukucha]]".</ref> ''(ordo Didelphimorphia, familia Didelphidae)'' nisqakunaqa, Buliwyapi '''Achuqalla'''<ref name="laime" /> nisqapas huk [[wayaqayuq ñuñuq|wayaqayuq]] [[ñuñuq]]kunam, [[Abya Yala]]pi kawsaq, [[tukuy mikhuq]].


Huk q'arachupakunaqa allpa hawanpim kawsan, hukkunataq [[sach'a]]kunapim.
Huk q'arachupakunaqa allpa hawanpim kawsan, hukkunataq [[sach'a]]kunapim.

17:24 7 hul 2011-pa llamk'apusqan

Umawa suyupi "karachupa" nisqa khirkinchu (ordo Cingulata, familia Dasypodidae) nisqakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway.
Q'arachupa (Achaku)
Chincha q'arachupa (Didelphis virginiana)
Chincha q'arachupa (Didelphis virginiana)
Chincha q'arachupa (Didelphis virginiana)
Mit'an kamay
Regnum: Animalia
Classis: Mammalia
Subclassis: Marsupialia
Superordo: Ameridelphia
Ordo: Didelphimorphia
Gill, 1872
Familia: Didelphidae
Gray, = 1821
Rikch'ana

Q'arachupa,[1][2] Unkaka[1][2] icha Muka,[2] kichwapi Chucha,[3][4] Chaha (Chaja,[5] Chakka)[3] icha Lluchuchupa,[6] anqash rimaypi Muuka[7] icha Achaku[8] (ordo Didelphimorphia, familia Didelphidae) nisqakunaqa, Buliwyapi Achuqalla[2] nisqapas huk wayaqayuq ñuñuqkunam, Abya Yalapi kawsaq, tukuy mikhuq.

Huk q'arachupakunaqa allpa hawanpim kawsan, hukkunataq sach'akunapim.

Rikch'aqkuna

Kaymi huk rikch'aqninkuna:

Pukyukuna

  1. 1,0 1,1 Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur: Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa. Qusqu, Piruw 2006.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Teofilo Laime Ajacopa: Iskay simipi yuyayk'ancha. La Paz - Bolivia, 2007.
  3. 3,0 3,1 Fabián Potosí C. et al., Ministerio de Educación del Ecuador: Kichwa Yachakukkunapa Shimiyuk Kamu, Runa Shimi - Mishu Shimi, Mishu Shimi - Runa Shimi. Quito (DINEIB, Ecuador) 2009. p. 52. chakka. p. 60. chucha.
  4. Wiwakunamanta - Animales
  5. Evaluación rápida dentro de la Asociación Sinchi Pura, Carlos Boada T.
  6. Mamiferos de la Amazonía ecuatoriana, Los nombres vernáculos (PDF) Kichwa: Llucho chupa: Philander andersoni.
    Kichwapi Lluchu chupa = urin runasimipi Q'ara chupa.
  7. Leonel Alexander Menacho López / Ministerio de Educación del Perú: Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Simichaw. Lima, Piruw 2005.
  8. Francisco Javier Carranza Romero: Diccionario Quechua Ancashino - Castellano. Edición y prólogo de Wolf Lustig. Celesa, University of Texas 2003.
    Haqaru simimantachá hamun, rikuypas ay:achaku, "ukucha".

Hawa t'inkikuna

"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Q%27arachupa&oldid=431357" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)