Kawsaq

Kawsaq nisqaqa tukuy kawsaq, wiñaq, imayay t'ikray (metabolismu) nisqata ruraqkunam, ahinataq:

• runa
• uywa
• yura
• k'allampa
• añaki
• ñawpa añaki

Imamantam kawsanku, chaykamaqa kay hinatam rakinchik:

• wayllaq (yurakuna anqas añakikunapas)
• mikhuq (uywakuna runakunapas)
• ismuchiq (k'allampakuna añakikunapas)

Añawkuna manam chiqapchu kawsaqkuna, mana kikinpa imayay t'ikraynin kaptin.

Kawsaqkunap mitan kamaynin

Kawsaq -Allpa pacha-
   ├─Archaea (Ñawpa añaki)
   ├─Bacteria (Añaki)
   └─Eukaryota (Kawsaykuq huk'iyuq)
       ├─Protista (Ch'ulla kawsaykuq)
       ├─Fungi (K'allampa)
       ├─Plantae (Yura)
       └─Animalia (Uywa)

Kaypiqa {{Stub}} plantillam kachkan. Kay plantillataqa manañam llamk'achinchikchu. Chayrayku kay qillqamanta qichusqa kachun.

Iñi

• Kawsay