Pichincha marka nisqapaq musuqchasqapura wakin kaynin
Contenido eliminado Contenido añadido
Sin resumen de edición |
|||
Siq'i 4: | Siq'i 4: | ||
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" |
{| border="0" cellspacing="0" cellpadding="0" align="center" |
||
|- bgcolor="#006400" |
|- bgcolor="#006400" |
||
| <font size="+ |
| <font size="+0,5" color="white">'''Pichincha marka'''</font> |
||
|} |
|} |
||
|- |
|- |
||
Siq'i 37: | Siq'i 37: | ||
| [[Uma llaqta]] || [[Kitu]] |
| [[Uma llaqta]] || [[Kitu]] |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| [[Simi]]kuna || [[kastilla simi]] |
| [[Simi]]kuna || [[kastilla simi]], [kichwa|kichwa simi]] |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| [[Runa]]kuna || 2.536.195 <small>(2003) |
| [[Runa]]kuna || 2.536.195 <small>(2003) |
||
Siq'i 53: | Siq'i 53: | ||
| [[Pacha suyu]] || |
| [[Pacha suyu]] || |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|- bgcolor="#FFFFFF" |
||
| |
| [[Qhichwa simi]]pi <br> llika tiyanan||[www.] |
||
|- bgcolor="#FFFFFF" |
|||
| [[Kastilla simi]]pi <br> llika tiyanan||[http://www.pichincha.gov.ec/ pichincha.gov.ec] |
|||
|- |
|||
!colspan="2" align="center" bgcolor="#006400" style="text-align:center; font-size:larger; | <font color=white> '''Pichincha markap kitinkuna''' |
|||
|-bgcolor="#FFFFFF" |
|||
|colspan="2" style="text-align:center; font-size:smaller" |[[image:Mapa de Pichincha.PNG|290px]] |
|||
|- |
|- |
||
! colspan="2" | |
|||
|} |
|} |
||
[[File:Mapa de Pichincha.PNG|thumb|right|290px|Pichincha markapi kitikuna]] |
|||
'''Pichincha marka''' nisqaqa huk [[marka]]m [[Ikwadur]] mama llaqtapi. Uma llaqtanqa [[Kitu]] llaqtam. |
'''Pichincha marka''' nisqaqa huk [[marka]]m [[Ikwadur]] mama llaqtapi. Uma llaqtanqa [[Kitu]] llaqtam. |
||
== Allpa saywachi == |
== Allpa saywachi == |
||
[[Image:Ecuador SanAntoniodePichincha MitaddelMundo equatorline.JPG|thumb|left| |
[[Image:Ecuador SanAntoniodePichincha MitaddelMundo equatorline.JPG|thumb|left|160px|[[San Antonio de Pichincha]], "Mitad del Mundo"]] |
||
* '''[[Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna|Amachasqa suyukuna]]:''' [[Kayampi Kuka risirwa]] - [[Pasochoa risirwa]] - [[Pululawa risirwa]] |
* '''[[Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna|Amachasqa suyukuna]]:''' [[Kayampi Kuka risirwa]] - Makipuquna risirwa - [[Pasochoa risirwa]] - [[Pululawa risirwa]] - [[Qutuphaqsi mama llaqta parki]] |
||
* '''[[Urqu]]kuna''': [[Antisana]] - [[Illinisa]] - [[Kayampi urqu|Kayampi]] - [[Pichincha]] - [[Pululawa]] - [[Rumiñawi urqu|Rumiñawi]] - [[ |
* '''[[Urqu]]kuna''': [[Antisana]] - [[Atakasu]] nina urqu 4.750 m (Mejía, Alóag kitilli) - [[Illinisa]] 5.116 m (Mejía, Chawpi kitilli) - [[Italó]] nina urqu - [[Kayampi urqu|Kayampi]] 5.790 m (Kayampi kiti, Kayampi kitilli) - [[La Viudita]] 4.000 m (Mejía, Tampillu kitilli) - [[Pasochoa]] 4.199 m (Mejía, Uyumbichu / Machachi) - [[Pichincha]] (Wawa Pichincha nina urqu, Ruku Pichincha urqu) - [[Pululawa]] - [[Rumiñawi urqu|Rumiñawi]] 4.722 m (Mejía, Tampillu / Uyumwichu)- [[Qutuphaqsi]] - [[Sinchulawa]] 4.916 m (Mejía, Machachi kitilli) - [[Sara-Urqu]] 4.676 m (Kayampi kiti, Kayampi kitilli) - [[Sunqu (nina urqu)|Sunqu]] 4.788 m |
||
* '''[[Mayu]]kuna:''' |
|||
⚫ | |||
* '''[[Mayu]]kuna:''' Abundancia mayu - Achiote mayu - Achutillu mayu (''Achotillo'') - Alampi mayu (''Alambí'') - Bagasal mayu - Bravo mayu - Cabuyal mayu - Canchupi mayu - Caoní mayu - Chalguayacu Chico mayu - Cinto mayu - Inga mayu - Jordán mayu - Macallares mayu - Mindo mayu - Mojarrero mayu - Mulaute mayu - Nambillo mayu - Pachijal mayu - Pita mayu - Pitsara mayu (Pitzará) - Sábalo mayu - Saluya mayu (Saloya) - San Antonio mayu - San Dimas mayu - San Pedro mayu - Santa Klara mayu - Silanchi mayu (Silanche) - Silanche Chico mayu - Tinas mayu (Las Tinas) - Yuraqmayu (''Río Blanco'') |
|||
⚫ | |||
* '''[[Phaqcha]]kuna:''' Chirapi phaqcha - Pirawa phaqcha (''La Piragua'') |
|||
== Flora Faunapas == |
== Flora Faunapas == |
||
Siq'i 72: | Siq'i 79: | ||
Pusaq [[kiti]]nmi kan. |
Pusaq [[kiti]]nmi kan. |
||
{| class={{tablabonita}}; style="width: |
{| class={{tablabonita}}; style="width:40%;" border="1" |
||
|- |
|- |
||
|- style="background:DarkRed; color:white" |
|- style="background:DarkRed; color:white" |
||
! '''Kiti''' |
! '''Kiti''' |
||
! '''Runakuna (''inec'' 2001)''' |
|||
! '''Hallka k'iti k'anchar (km²)''' |
|||
! '''Uma llaqta''' |
! '''Uma llaqta''' |
||
|- |
|- |
||
| [[Kayampi kiti|Kayampi]] |
| [[Kayampi kiti|Kayampi]] |
||
| align=right| 69.800 |
|||
| align=right| 1.350 |
|||
| [[Kayampi llaqta|Kayampi]] |
| [[Kayampi llaqta|Kayampi]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Mejía kiti|Mejía]] |
| [[Mejía kiti|Mejía]] |
||
| align=right| 62.888 |
|||
| align=right| 1.459 |
|||
| [[Machachi]] |
| [[Machachi]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Pedro Moncayo kiti|Pedro Moncayo]] |
| [[Pedro Moncayo kiti|Pedro Moncayo]] |
||
| align=right| 25.594 |
|||
| align=right| 333 |
|||
| [[Tabacundo]] |
| [[Tabacundo]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Pedro Vicente Maldonado kiti|Pedro Vicente Maldonado]] |
| [[Pedro Vicente Maldonado kiti|Pedro Vicente Maldonado]] |
||
| align=right| 9.965 |
|||
| align=right| 657 |
|||
| [[Pedro Vicente Maldonado llaqta|Pedro Vicente Maldonado]] |
| [[Pedro Vicente Maldonado llaqta|Pedro Vicente Maldonado]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Puerto Quito kiti|Puerto Quito]] |
| [[Puerto Quito kiti|Puerto Quito]] |
||
| align=right| 17.100 |
|||
| align=right| 719 |
|||
| [[Puerto Quito]] |
| [[Puerto Quito]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Kitu kiti|Kitu]] |
| [[Kitu kiti|Kitu]] |
||
| align=right| 1.839.853 |
|||
| align=right| 4.204 |
|||
| [[Kitu]] |
| [[Kitu]] |
||
|- |
|- |
||
| [[Rumiñawi kiti|Rumiñawi]] |
| [[Rumiñawi kiti|Rumiñawi]] |
||
| align=right| 65.882 |
|||
| align=right| 134 |
|||
| [[Sangolquí]] |
| [[Sangolquí]] |
||
|- |
|- |
||
| [[San Miguel de los Bancos kiti|San Miguel de los Bancos]] |
| [[San Miguel de los Bancos kiti|San Miguel de los Bancos]] |
||
| align=right| 10.717 |
|||
| align=right| 801 |
|||
| [[San Miguel de los Bancos llaqta|San Miguel de los Bancos]] |
| [[San Miguel de los Bancos llaqta|San Miguel de los Bancos]] |
||
|- |
|- |
||
Siq'i 105: | Siq'i 130: | ||
== Runakuna == |
== Runakuna == |
||
Pichincha markapiqa [[Kayampi runa|Kayampi]] [[Kitukara]]pas [[Kichwa runa]]kunam tiyanku. <ref> [http://www.codenpe.gov.ec/index.php?option=com_content&view=article&id=73&Itemid=130 www.codenpe.gov.ec / Kayampi] </ref> <ref> [http://www.codenpe.gov.ec/index.php?option=com_content&view=article&id=80&Itemid=117 www.codenpe.gov.ec / Kitu Kara] </ref> |
|||
=== Runa llaqtakuna === |
|||
* [[Kayampi runa|Kayampi]] |
|||
* [[Kitu Kara]] |
|||
==Llaqtakuna== |
==Llaqtakuna== |
||
Siq'i 121: | Siq'i 143: | ||
== Markapi paqarisqa runakuna == |
== Markapi paqarisqa runakuna == |
||
== Iñi == |
== Iñi == |
||
== Pukyukuna == |
|||
<references/> |
|||
== Hawa t'inkikuna == |
== Hawa t'inkikuna == |
||
07:33 16 hun 2009-pa llamk'apusqan
| ||
---|---|---|
Pichincha nina urqu Kituwan, Pinchicha marka | ||
Saywitu | Wallqanqa | |
Unancha | ||
. | ||
Mama llaqta | Ikwadur | |
Tinkurachina siwikuna | ||
Kitikuna | 8 | |
Uma llaqta | Kitu | |
Simikuna | kastilla simi, [kichwa|kichwa simi]] | |
Runakuna | 2.536.195 (2003) | |
Runa ñit'inakuy | 152 runak./km² | |
Hallka k'iti k'anchar | 16.599 km² | |
Kamasqa wata | 25 ñiqin inti raymi killapi 1824 watapi | |
Marka kamachiq | Gustavo Baroja | |
Karu rimay tuyru | 2 (+593-2) | |
Pacha suyu | ||
Qhichwa simipi llika tiyanan |
[www.] | |
Kastilla simipi llika tiyanan |
pichincha.gov.ec | |
Pichincha markap kitinkuna | ||
Pichincha marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kitu llaqtam.
Allpa saywachi
- Amachasqa suyukuna: Kayampi Kuka risirwa - Makipuquna risirwa - Pasochoa risirwa - Pululawa risirwa - Qutuphaqsi mama llaqta parki
- Urqukuna: Antisana - Atakasu nina urqu 4.750 m (Mejía, Alóag kitilli) - Illinisa 5.116 m (Mejía, Chawpi kitilli) - Italó nina urqu - Kayampi 5.790 m (Kayampi kiti, Kayampi kitilli) - La Viudita 4.000 m (Mejía, Tampillu kitilli) - Pasochoa 4.199 m (Mejía, Uyumbichu / Machachi) - Pichincha (Wawa Pichincha nina urqu, Ruku Pichincha urqu) - Pululawa - Rumiñawi 4.722 m (Mejía, Tampillu / Uyumwichu)- Qutuphaqsi - Sinchulawa 4.916 m (Mejía, Machachi kitilli) - Sara-Urqu 4.676 m (Kayampi kiti, Kayampi kitilli) - Sunqu 4.788 m
- Mayukuna: Abundancia mayu - Achiote mayu - Achutillu mayu (Achotillo) - Alampi mayu (Alambí) - Bagasal mayu - Bravo mayu - Cabuyal mayu - Canchupi mayu - Caoní mayu - Chalguayacu Chico mayu - Cinto mayu - Inga mayu - Jordán mayu - Macallares mayu - Mindo mayu - Mojarrero mayu - Mulaute mayu - Nambillo mayu - Pachijal mayu - Pita mayu - Pitsara mayu (Pitzará) - Sábalo mayu - Saluya mayu (Saloya) - San Antonio mayu - San Dimas mayu - San Pedro mayu - Santa Klara mayu - Silanchi mayu (Silanche) - Silanche Chico mayu - Tinas mayu (Las Tinas) - Yuraqmayu (Río Blanco)
- Quchakuna: Qhariqucha - Boyeros qucha - Yuyus qucha (Yuyos)
- Phaqchakuna: Chirapi phaqcha - Pirawa phaqcha (La Piragua)
Flora Faunapas
Chiriqunuy
Pulitika Rakiy
Pusaq kitinmi kan.
Kiti | Runakuna (inec 2001) | Hallka k'iti k'anchar (km²) | Uma llaqta |
---|---|---|---|
Kayampi | 69.800 | 1.350 | Kayampi |
Mejía | 62.888 | 1.459 | Machachi |
Pedro Moncayo | 25.594 | 333 | Tabacundo |
Pedro Vicente Maldonado | 9.965 | 657 | Pedro Vicente Maldonado |
Puerto Quito | 17.100 | 719 | Puerto Quito |
Kitu | 1.839.853 | 4.204 | Kitu |
Rumiñawi | 65.882 | 134 | Sangolquí |
San Miguel de los Bancos | 10.717 | 801 | San Miguel de los Bancos |
Runakuna
Pichincha markapiqa Kayampi Kitukarapas Kichwa runakunam tiyanku. [1] [2]
Llaqtakuna
Wiñay kawsay
Yachay tarpuy
Karu puriy
Yachaychiy
Musiku
Apaykachana
Markapi paqarisqa runakuna
Iñi
Pukyukuna
Hawa t'inkikuna
Pichincha marka | ||
---|---|---|
Uma llaqta: Kitu | ||
Kitikuna (Uma llaqtakuna) : Kayampi (Kayampi) • Kitu (Kitu) • Mejía (Machachi) • Pedro Moncayo (Tawakuntu) • Pedro Vicente Maldonado (Pedro Vicente Maldonado) • Puerto Quito (Puerto Quito) • Rumiñawi (Sangolquí) • San Miguel de los Bancos (San Miguel de los Bancos) | ||
Amachasqa sallqa suyukuna: Illinisa risirwa • Kayampi Kuka risirwa • Pasochoa risirwa • Pululawa risirwa • Qutuphaqsi mama llaqta parki | ||
Urqukuna: Antisana • Atakasu • Illinisa • Italó • Kayampi • La Viudita • Mojanda • Pasochoa • Pichincha • Pululawa • Qutuphaqsi • Rumiñawi • Sara urqu • Sinchulawa • Sunku | ||
Mayukuna: Saluya mayu • Alampi mayu | ||
Quchakuna: Karikucha • Boyeros qucha • Yuyus qucha | ||
Phaqchakuna: Chirapi phaqcha • Pirawa phaqcha | ||
Runa llaqtakuna: Kayampi • Kitu Kara |
Markakuna (Ikwadur) | ||
---|---|---|
Asway · Bolívar · Chimpurasu · Esmeraldas · Impapura · Kañar · Karchi · Kuri · Kutupaksi · Loja · Manawi · Mayukuna · Morona Santiago · Napu · Orellana · Pastasa · Pichincha · Santa Elena · Tsachila · Sukumpiyu · Tunkurawa · Wayas · Yawatisuyu · Zamora Chinchipi |
- Kaypiqa {{Stub}} plantillam kachkan. Kay plantillataqa manañam llamk'achinchikchu. Chayrayku kay qillqamanta qichusqa kachun.