Qirupampa pruwinsya

Wikipediamanta
Qirupampa pruwinsya
Provincia de Sucre
Belén, Qirupampa pruwinsya
Saywitu Wallqanqa
Unancha
.
Mama llaqta Piruw
Tinkurachina siwikuna
Uma llaqta Qirupampa
Suyu Ayakuchu
Distritukuna 11
Simikuna qhichwa simi, kastilla simi
Runakuna 12 595 (inei 2007)
Runa ñit'inakuy - runak./km² ()
Hallka k'iti kanchar 1 785,64 km²
Hanaq kay 3.502 m
Kamasqa wata 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1986 watapi
Kuraka Edrich Vega Guerrera
(2019-2022)
Karu rimay yupay
Pacha suyu UTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan [www.]
Kastilla simipi llika tiyanan [www.]
Ayakuchu suyup pruwinsyankuna

Qirupampa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Sucre) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qirupampa llaqtam.

Wiñay kawsay[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kamasqa wata 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1986 watapi, Alan García Umalliqmi.

Allpa saywachi[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  • Urqukuna: Qarwarasu
  • Quchakuna:: Singua qucha, Lambrasqucha, Santarqucha, Tuturaqucha, Aymarqucha, Quriqucha.
  • Mayukuna: Chicha mayu - Suntuntu mayu - Huaycahuayca mayu - Lambrasmayo mayu - Wankarama mayu - Cacta mayu - Wankani mayu - Qullpamayu - Ccelolo mayu - Maturu mayu - Layrata mayu - Uturu mayu - Malahierba mayu - Ccalluri mayu;
  • Mayuchakuna: Qutawati, Qullpa, Chuñaya, Chuñuchaña, Curita, Q'illuyaku, Qullqacha, Sarahuarca, Chimina, Platina, Chuquibamba, Sapsi, Tutura, Buenavista, Potongo;

Yurakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  • Tara (Caesalpinia spinosa, Caesalpinia tinctoria)
  • Ichhu (Stipa ichu)
  • Kinwa (Chenopodium quinoa)
  • Kiswar (Buddleja incana)
  • Kalistu (genus Eucalyptus)
  • Ramran (genus Alnus)
  • Mulli (Schinus molle)

Uywakuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Pulitika rakiy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Chunka hukniyuq distritunmi kan.

Distritu Uma llaqta
Belén Belén
Chalqus Chalqus
Chillkayuq Chillkayuq
Wakaña Wakaña
Larqay Larqay
Murqulla Murqulla
Payqu Payqu
Pawqaray Pawqaray
Qiqi Qiqi / Quije
Qirupampa Qirupampa
Suras Suras

Simikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku.

Distritu Kastilla simita rimaqkuna /1 % Indihina simita rimaqkuna /1, /2 %
Belén 109 18.7 475 81.3
Chalqus 108 16.7 537 83.3
Chillkayuq 70 11.5 538 88.3
Wakaña 109 19.2 460 80.8
Larqay 405 47.6 446 52.4
Murqulla 192 13.4 1,239 86.5
Pawqaray 117 14.2 708 85.8
Payqu 141 16.6 705 83.2
Qiqi 57 4.0 1,360 95.9
Qirupampa 781 32.7 1,607 67.2
Suras 361 33.4 715 66.2
Llapan 2,450 21.8 8,790 78.1

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu: [1]

Karu puriy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Larqay distritupi:

  • Wiswiri (Wari llaqta)
  • Chijnajota (Wari llaqta)
  • Unqa (Wari llaqta)
  • Wallawiri (Wari llaqta)
  • Charangarochayoc (Wari ayamarka)
  • Llacu (Wari llaqta)
  • Casamarka (Wari llaqta)
  • Chuntacalla (Wari llaqta)
  • Pillillini (Wari ayamarka)
  • Patari (Wari ayamarka)
  • Pallqa (Wari llaqta)
  • Puka Urqu (Wari llaqta)
  • Mullipata (Wari llaqta)
  • Ñawpa panteón (Wari llaqta)
  • Laymi (Wari llaqta)
  • Saywa (Wari llaqta)
  • Waña corral (Wari llaqta)
  • Pukawasi (Inka ñan)
  • Hueccocho
  • Chicha
  • Susuma (mach'ay)

Suras distritupi:

  • Wayllacha (Wari)
  • Tacramapa (Suras llaqta)
  • Apuraqay (Suras llaqta)
  • Montacahua (Suras llaqta)
  • Aputaycca (Suras)

Yachachiy[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Chincachkanña yachiccuna kunanqa manan pipas cancho pi gelljaico, ñaupacca ccura cuna yachachiwaranchiq qillqayta yupayta. Lima llaqtapi hatun yachay huasicunapiccajcuna rimaicuson.YUYAREICUICHEK LLACTAMACEICUNA, ama jonjaicho kay runa ciminchikta.

Pruwinsyapi paqarisqa[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Kaypipas qhaway[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Willay pukyukuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

  1. www.inei.gob.pe/ (2007)

Hawa t'inkikuna[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]

Wallqanqa (Ayakuchu) Ayakuchu suyu Unancha (Ayakuchu)
Uma llaqta: Wamanqa
Pruwinsyakuna: KankalluLamarLukanaPariwanaquchaQirupampaSarasara PawqarVictor FajardoWamanqaWankasankuWantaWillkawaman
Amachasqa sallqa suyukuna: Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyuPampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwaPitunilla Antikuna parki
Urqukuna: AqnuChankarraChiqllarasuChuymalaKukauruKunturilluLunq'uLuqlusqaPawqaray urquPikulluPukaqapaQarwarasuSara SaraT'uksi urquUrpunaWanipakuYanakusmaYanawaqra
Quchakuna: ChakaquchaIchmaquchaMit'uquchaPampaquchaPariwanaquchaPisququchaPumaquchaQarqarquchaSan Antonio quchaUchpaquchaYanaqucha
Mayukuna: Apurimaq mayuLukana mayuMantaru mayuPampa mayuPampamarka mayuSuntuntu mayu
Mawk'a llaqtakuna: InkawasiKanichiPikimachayPumaquchaWariWillkawaman
Karu puriy: Titankayuq
Runa llaqtakuna: AshaninkaChankaQhichwa
Ayakuchu suyupi rimaykuna: ashaninka simikastillaqhichwa
Kapchiy: Piruwanu ritawlu
Wallqanqa (Piruw) Suyukuna (Piruw) Unancha (Piruw)
Amarumayu · Anqash · Apurimaq · Ariqipa · Ayakuchu · Ika · Kashamarka · Lampalliqi · Lima · Luritu · Mayutata · Muqiwa · Pasqu · Piwra · Punu · Qispi Kay · Qusqu · San Martín · Sunin · Taqna · Tumpis · Ukayali · Wankawillka · Wanuku
"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Qirupampa_pruwinsya&oldid=667199" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua)