Ika suyu

Ika suyu Ika jach'a suyu Departamento de Ica
Naska siq'ikuna, Ika suyu
Ika suyu	Wallqanqa
	Unancha
.
Mama llaqta	Piruw
Tinkurachina siwikuna
Pruwinsyakuna	5
Distritukuna	43
Uma llaqta	Ika
Simikuna	kastilla simi
Runakuna	638.922 ()
Runa ñit'inakuy	- runa / km²
Hallka k'iti kanchar	21 305,51 km²
Hanaq kay	4 893 m
Kamasqa wata	30 ñiqin qhulla puquy killapi 1866 watapi
Kamachiq runa	Javier Gallegos Barrientos (2019-2022)
Karu rimay yupay
Pacha suyu	UTC-5
Qhichwa simipi llika tiyanan
Kastilla simipi llika tiyanan	www.regionica.gob.pe
Ika suyup pruwinsyankuna

Ika suyu (aymara simipi: Ika jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Ica) nisqaqa Piruw mama llaqtayuq huk suyum. Uma llaqtanqa Ika llaqtam. Aqu aqu suyupimi kaykan. Hatun qucha manyanpi.

Wiñay kawsay

Kamasqa 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1866 watapi.

Allpa saywachi

• Amachasqa sallqa suyukuna: Paraqas mama llaqta waripacha churasqa
• Mayukuna: San Huwan mayu (Chincha pruwinsyapi), Pisqu mayu, Ika mayu, Hatun mayu (Palpa pruwinsyapi Naska pruwinsyapiwan).
• Q'asakuna: Yana Caccha (4.400 m) (Chincha pruwinsyapi), Rumi Chakana (4.200 m) (Chincha pruwinsyapi).
• Wat'akuna: San Qallan wat'a, Wallistas wat'akuna, Chakwaskaq wat'a (Independencia), Chincha wat'akuna.
• Quchakuna: Wakachina qucha

Yurakuna

Cressa truxillensis

• (Cressa truxillensis)
• (Distichlis spp.)
• (Gigartina chamissoi)
• (Gigartina glomerata)
• Uqa (Oxalis spp.)
• (Porphyra columbina)
• (Sesuvium spp.)
• (Solanum ferreyrae)
• (Tetragonia pedunculata)
• (Ulva fasciata)
• (Ulva papenfussii)

Uywakuna

Phyllodactylus angustidigitus

Sichura atuq Pseudalopex sechurae, Chaparri, Kunti Piruw

• Ukumari asuka (Arctocephalus australis)
• (Calidris alba)
• (Calidris mauri)
• (Calidris pusilla)
• Suyuntu (Cathartes aura)
• (Charadrius sempalmatus)
• (Chelonia agassizzii)
• (Dermochelys coriacea)
• (Larosterna inca)
• (Lepidochelys olivacea)
• (Lutra felina)
• (Microlophus peruvianus)
• (Otaria byronia)
• (Pelecanoides garnotii)
• (Pelecanus thagus)
• Wanay (Phalacrocorax bougainvillii)
• Tukuku (Phoenicopterus chilensis)
• (Phyllodactylus angustidigitus)
• Sichura atuq (Pseudalopex sechurae)
• Patranka (Spheniscus humboldti)
• (Sterna elegans)
• (Sterna lorata)
• (Sterna maxima)
• (Sula variegata)
• Delphin (Tursiops truncatus)
• Kuntur (Vultur gryphus)

Pulitika Rakiy

Bahía y puerto de San Nicolás en Markuna.

Pichqa pruwinsyanmi kan, tawa chunka kimsayuq distritunmi kan.

Pruwinsya	Uma llaqta
Chincha	Hanan Chincha
Ika	Ika
Naska	Naska
Palpa	Palpa
Pisqu	Pisqu

Simikuna

Pruwinsya	Kastilla simita rimaqkuna /1	%	Indihina simita rimaqkuna /1, /2	%
Chincha	169,099	97.2	4,597	2.6
Ika	274,804	94.3	16,200	5.6
Naska	48,143	91.5	4,303	8.2
Palpa	10,752	92.1	902	7.7
Pisqu	107,612	95.2	5,192	4.6
Llapan	610,410	95.0	31,194	4.9

/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata

/2 Indihina simi: qhichwa simi, aymara simi, ashaninka simi icha huk indihina simi (mana hawa simi)

Pukyu:

Yachachiy

• Wawa wasikuna : 394
• Huch'uy yachay wasikuna: 574.
• Chawpi yachay wasikuna: 181
• Yachay sunturkuna

• Universidad Nacional San Luis Gonzaga
• Universidad Alas Peruanas

Apaykachana

• Aylluskaqpura antashka panpa: Pisqu llaqtapi
• Antashka ratana: Ika llaqtapi
• Antashka qupika : Palpapi
• Antashka ratana: Naskapi.
• Antashka qupika : Markunapi

Kamachiq runa

• 2019-2022:
• 2015-2018: Fernando Cillóniz
• 2011-2014: Alonso Navarro
• 2007-2010: Rómulo Triveño
• 2003-2006: Manuel Tello.

Kaypipas qhaway

Asukakuna, Ballestas wat'akunapi

• Wallistas watakuna
• Pukatampu

Hawa t'inkikuna

• Saywitu: Ika suyu

Punku p'anqa: Piruw