Hepatitis A
| Hepatitis A | |
|---|---|
 | |
| Akllana hawa imankunawan | |
| CIE-10 | B15 |
| CIE-9 | 070.0 |
| DiseasesDB | 5757 |
| MedlinePlus | 000278 |
| eMedicine | med/991 |
| MeSH | D006506 |
 Hampiqpa willaynin | |
Hepatitis A (aswan riqsisqa hepatitis infeccioso) kaqhina kan huk ancha sinchi infecciosa unquy kay q’iwicha kaqmanta kay hepatitis A virus huchanrayku(HAV).[1] Aswan casos kaqkunaqa hukchhika mana chay mana sintomas kaqniyuqchu kanku aswantataq kay wayna runakunapi.[2] Pachaqa kay infeccion kaqmanta sintomas kaqman, mayqinkunapichus rikhurin chay, kan iskaymanta suqta semana kaqmanhina.[3] Sichus tiyan chay kay pusaq semana kaqpi chay hamunkuman kaykunawan: ñat’iwan, q’ipnawan, q’ichalirawan, q’illu qara, q’ajawan, chanta wiksa nanaywan ima.[2] Kay 10-15% kaqhina runakunamanta sintinku huk qhipan qhipan sintomas kaqkunata suqta killa thaskisqanmantaña kay infeccion qallariyninmanta.[2] Ancha sinchi q’iwicha insuficiencia Ichapas mayniqpihina rikhurinman kay qallariywan aswantataq hatun machu runapi.[2]
Aswan riqsisqakunapiqa chimpachikun mikhuspapas upyaspapas mikhunata mana chay ch’ichi yakuta infectasqa akakunawan.[2] Mariscos kaqkuna mayqinkunachus mana allin chayachisqa karqanku chaykuna aswan riqsisqa ñan kanku.[4] Chantapas chinpachikunman huk infectasqa runaman k’askaspa.[2] Wawakuna infectasqa kachkanku kaqkupiqa mana ancha síntomas kaqkuna rikhurinchu ichaqa infectay atinku waqkunataqa.[2] Huk infección hap’ikuq qhipantaqa huk runamanqa manaña hap’inqachu watiqmanta tukuy puchuq kawsaynipiqa.[5] Diagnostico kaqqa yawar pruebas kaqkunata mañan imaraykuchus síntomas kaqkunaqa kikin kanku waq imaymana unquykuna kaqhina.[2] Kayqa kan huk kay phichqa riqsisqakunamanta hepatitis viruses: A, B, C, D, chanta Eima.
Kay hepatitis A t’uqsina kaqqa allin hark’akuypaq.[2][6] Wakin suyukunaqa allin willakunku sapa kuti kayta wawakunapaq chanta kay mayqinkunachus hasa hap’ichikunku chaykunapaq ima sichus manaraq ñawpaqta t’uqsichikurqanku kaqkunapaq. [2][7] Kay allinman rich’akun kawsaypaq.[2] Waq hark’akuy ñanqa yupan maki mayllakuy chanta allin chayasqa mikhuna ima.[2] Mana huk akllasqa hampikuynin tiyanchu, samaykunawan chanta hampikunawan ima kay ñat’i kaqpaq mana chay q’ichalira kaqpaq sumaq willasqa munakuyninmanhina.[2] Kay infecciones kaqkunaqa q’alitu chinkapuy yachanku mana q’iwicha unquywan thaskispa.[2] Hampikuyninqa kay ancha sinchi q’iwicha insuficiencia kaqmantaqa, sichus kan chay, kan q’iwicha transplantekaq.[2]
Tukuy pachapi huk 1.5 hunuhina kay casos sintomaticos kaqkuna sapa wata rikhurinku [2] huk chunkakuna hunukunamanta kay infecciones kaqkunayuq tukuypi.[8] Aswan rikhurin kay ayllukunapi tukuy pachamanta mayqinkunapichus pisi llimphuchayuq chanta mana achkha allin yakuyuq.[7] Kayllamk’asqa pacha kaqpi huk 90% kaqhina wawakunamanta infectasqa karqanku chunka watankupi chayraykutaq mana chimpachikuq kanku machu runapi kaqtinkuqa.[7] Kayqa aswan rikhurin kay mana allin llamk’asqa suyukunapi maypichus wawakuna mana rikuchikunkuchu wayna kaqtinku chanta mana tukuy imapaq t’uqsina tiyanchu.[7] Kay 2010 kaqpi, ancha sinchi hepatitis A kaqqa saqin 102,000 wañusqakunapi.[9] Hepatitis tukuy pacha wata hunt’aynin sapa wata ruwakun kay Julio 28 kaqta sumaq umallichinapaq kayhepatitis viralkaqmanta.[7]
References
[llamk'apuy | pukyuta llamk'apuy]- ↑ .
- ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 Matheny, SC; Kingery , JE (1 December 2012). "Hepatitis A.". Am Fam Physician 86 (11): 1027–34; quiz 1010–2. PMID 23198670 . http://www.aafp.org/afp/2012/1201/p1027.html.
- ↑ .
- ↑ . March 2013 .
- ↑ The Encyclopedia of Hepatitis and Other Liver Diseases. Infobase . 2006. p. 105. ISBN 9780816069903. http://books.google.ca/books?id=HfPU99jIfboC&pg=PA105.
- ↑ .
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Hepatitis A Fact sheet N°328. World Health Organization (July 2013) (p'unchaw: 20 February 2014 )
- ↑ Wasley, A; Fiore, A ; Bell, BP (2006). "Hepatitis A in the era of vaccination.". Epidemiol Rev 28: 101–11. Error: Bad DOI specified. PMID 16775039 . http://epirev.oxfordjournals.org/content/28/1/101.long.
- ↑ Lozano, R (Dec 15, 2012). "Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010". Lancet 380 (9859): 2095–128. Error: Bad DOI specified. PMID 23245604.